Dr. Can GÜRLESEL

İş dünyası için önemli bir yol gösterici olan 3 yıl vadeli Yeni Ekonomi Programı açıklandı. Özellikle Covid-19 salgın sürecinin devam ettiği bir ortamda ekonomi yönetiminin tercihleri ve 2021 yılı hedefleri merakla bekleniyordu.

Bu çerçevede 2021 yılı hedeflerini değerlendirelim.

1 - 2021’DE YÜZDE 5.8 BÜYÜME HEDEFLENİYOR

Yeni Ekonomi Programı’nda büyümeye yeniden hız kazandırılması hedefleniyor. 2021 yılında yüzde 5.8 büyüme hedefi konulmuş. Ancak ekonomide dengelenme ihtiyacı ve hedefi ile bu hızlı büyüme hedefi tam uyuşmuyor. 2021’de özel tüketim ve yatırım harcamalarında büyümenin hızlanması bekleniyor. Kamu yatırımlarında da önemli bir artış olacağı görülüyor. Türkiye ekonomisi baz etkisi ile 2021 yılında yüzde 4-5 arasında büyüme sağlayabilecek. Ancak daha yüksek büyüme enflasyon ve cari dengeyi olumsuz etkileyebilecek.

2 - TÜRK LİRASI DOLAR KURU VARSAYIMLARI DEĞERLENME ÖNGÖRÜYOR

İş dünyası açısından döviz kurları seviyesi yine özellikle bütçe çalışmalarında önemli bir gösterge. Bu nedenle Yeni Ekonomi Programı’nın döviz kuru varsayımları yine yol gösterici oluyor. Yeni program, 2021 yılında ABD doları için ortalama 7.68 TL kurunu varsaymış. 2022 ve 2023 yılı varsayımları ise 7.88 TL ve 8.02 TL’dir. Bu varsayımlara göre Türk Lirası’nın reel olarak değerlenmesi öngörülüyor. Ancak bir yandan hızlı büyüme hedefi ve diğer yandan devam eden finansal kırılganlıklar nedeniyle Türk Lirası’nın reel olarak değer kazanması yakın zamanda çok zor görünüyor.

Türk Lirası’nda muhtemelen program varsayımlarının üzerinde gerçekleşmeler olacak.

3 - 2020 YILSONUNDA TÜFE BEKLENTİSİ YÜZDE 10.5

Enflasyon, Türkiye ekonomisi için önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Dünyanın büyük bölümü enflasyon yaratmaya çalışırken, Türkiye enflasyonu halen kontrol altına alabilmiş değil. Türk Lirası’nın değer kaybettiği dönemlerde enflasyon yeniden önemli artış gösteriyor. Enflasyon ile mücadele çok daha yüksek kararlılık gerektiriyor. Yeni program, 2020 yılsonu için yüzde 10.5 enflasyon hedefi koymuş. Ancak özellikle döviz kuru artışlarına bağlı olarak yıl sonu TÜFE yüzde 13-14 aralığında gerçekleşecek.

Programdaki hızlı büyüme ve yüksek bütçe açıkları da enflasyon ile mücadeleyi zorlaştıracak.

4 - YÜKSEK BÜTÇE AÇIKLARI DEVAM EDECEK

Covid-19 salgını sonrası alınan önlemler ve destekler ile kamu bütçesi bozuldu. Ancak bu, tüm ekonomilerde yaşanan ve gerekli olan bir gelişmedir. 2020 yılında GSYİH oranı itibariyle yüzde 4.9 bütçe açığı ve yüzde 6.1 kamu açığı makul gerçekleşme beklentileri olarak görülüyor. Ancak 2021-2023 döneminde de yüksek kamu ve bütçe açıkları devam ediyor. Yüksek kamu ve bütçe açıkları hem enflasyonu hem de borçlanma ihtiyacını yükseltecek.

5 - 2021 İÇİN İHRACATTA YÜZDE 10.9 ARTIŞ HEDEFİ

Türkiye’de finansal kırılganlıkları artıran en önemli unsur, döviz açığı ve buna bağlı olarak Merkez Bankası döviz rezervlerindeki düşüştür. Bu nedenle ihracat artışı çok kritik bir hedef oluyor. 2021’de ihracatta yüzde 10.9 artış hedefi bulunuyor. 2020’de ihracat 165.9 milyar dolar olduktan sonra, 2021’de 184 milyar dolara yükselecek. Sert bir ikinci Covid-19 dalgası yaşanmaz ise ihracat hedefine ulaşılacak. 2021’de yüzde 5.8 büyüme hedefi ile 13.9 milyar dolar cari işlemler açığı hedefi ise tam örtüşmüyor. Muhtemelen ithalat kaynaklı daha yüksek cari işlemler açığı oluşacak.

Bu nedenle ihracata daha çok destek verilmesi gerekiyor.

SON SÖZ

Yeni Ekonomi Programı, ekonomide dengelenme ile hızlı büyüme arasında tam bir tercih yapamamış gibi görünüyor. Hızlı büyüme tarafı ağırlık kazanırsa finansal istikrar daha da bozulabilir.

09 Ekim 2020 Cuma