Türkiye ekonomisi 2015 yılında yüzde 4 büyüme gösterdi. 2015 yılındaki her türlü iç ve dış sıkıntıya rağmen bu büyüme yıl içindeki beklentilerin üzerinde oldu. Bu nedenle Türkiye’nin büyüme dinamikleri ayrıntılı bir incelemeyi hak ediyor. Bu çerçevede Türkiye’nin çalışır ve kuvvetli vaziyette olan büyüme dinamiklerini kısaca değerlendirelim.

1.TÜRKİYE EKONOMİSİ TÜKETİM İLE BÜYÜYOR

Türkiye ekonomisinde 2015 yılında gerçekleşen 4 puanlık büyümenin önemli bir kaynağı 3.72 puan ile tüketim harcamaları oldu. Bunun 2.98 puanı özel tüketimden kaynaklandı. Özellikle yılın son çeyreğindeki artış ile birlikte iç tüketimin katkısı yükseldi. Türkiye’nin dinamik ve genç nüfusu, demografik yapısı ile devam eden hızlı kentleşme ve göç iç tüketimi önemli ölçüde destekliyor. Türkiye’de koşullar ne olursa olsun iç tüketim zorunlu olarak büyüme gösteriyor.

2.ÖZEL SEKTÖR YATIRIMLARI

Yatırımların ekonomik büyümeye katkısı pozitif oldu. Yatırımların yıl genelinde büyümeye katkısı 0.85 puandır. Özel sektör harcamalarının katkısı 0.53 puan, kamu yatırımlarının katkısı ise 0.32 olarak gerçekleşti. Ancak özellikle özel sektör yatırımlarının büyümeye katkısı sınırlı kalıyor. Yatırımlar halen oldukça ürkektir ve iç tüketimdeki artışa rağmen özel sektör yatırımları hız kazanamadı.

3.NET İHRACATIN BÜYÜMEYE KATKISI

2015 yılında net ihracatın büyümeye katkısı ise 0.30 puan negatif oldu. İhracat geriledi ve 0.22 puan negatif katkı yaptı. İthalat ise artarak büyümeyi 0.08 puan yine negatif etkiledi. İthalatta dolar bazında gerilmeye karşın miktar bazında artış yaşandı. Dış ticarette değer bazındaki iyileşme ekonomik büyümeye pozitif yansımadı. Yakın ve komşu ülkelere yönelik ihracattaki daralma da etkili oluyor.

4.DAHA KALİTELİ BİR BÜYÜMEYE İHTİYAÇ VAR

2015 yılındaki yüzde 4 ekonomik büyüme sevindiricidir. Ancak büyüme dinamiklerinden ihracat halen negatifken, yatırımlar sınırlı katkı veriyor. Stoklar önemli ölçüde kullanıldı. Büyüme ağırlıklı olarak iç tüketim ile sağlandı. Bu nedenle büyüme kalitesi halen arzu edilen yapıda değildir.

5.GELİŞEN ÜLKELER İÇİNDE HIZLI BÜYÜDÜK

Türkiye ekonomisi için daha kaliteli bir büyüme yapısına geçme ihtiyacı ile karşı karşıya olmakla birlikte, 2015 yılının küresel ve yerel koşulları değerlendirildiğinde yüzde 4 büyüme oldukça başarıdır. Diğer gelişen ülkeler ile de karşılaştırıldığında yüksek bir büyüme sağlandı. Rusya ile Brezilya’nın yüzde 3’ün üzerinde küçüldüğü bir senede yüzde 4 büyüme, Türkiye’nin büyüme dinamiklerinin halen oldukça kuvvetli olduğunu gösteriyor.

6.BÜYÜMEYE EN YÜKSEK KATKIYI MALİ SEKTÖR SAĞLADI

Ekonomik büyümeye sektörlerin katkısı değerlendirildiğinde 4 puanlık büyümenin 0.67 puanı tarımdan, 0.99 puanı sanayiden, 0.10 puanı inşaattan ve 2.85 puanı hizmetlerden geldi. Sektörlerin ödedikleri dolaylı vergiler de 0.71 puanlık büyümeye katkı sağladı. Büyümeye 2.85 puan ile en yüksek katkıyı sağlayan hizmetler sektörü içindeki çok sayıda alt sektörde büyümeler çok sınırlı kaldı veya küçülmeler yaşandı. Büyümede sürükleyici olan 1.32 puan ile tek başına finans ve sigorta faaliyetleri sektörü oldu.

7.SANAYİNİN BÜYÜMEYE KATKISI

2015 yılında sanayinin büyümeye katkısı yine sınırlıdır. Yıl genelinde tarım sektörü 0.67 puan ile büyümeye neredeyse sanayi kadar katkı sağladı. Yıl genelinde hizmetler sektöründe yine finans ve sigortacılık faaliyetleri sürükleyici oldu. Yıl genelinde sektörlerin büyümeye katkıları çok dengeli gerçekleşmedi. İnşaat, ticaret, ulaştırma ve turizm gibi sektörlerin katkısı sınırlı kaldı.

Son Söz: Yüzde 4 büyüme 2016 için ümit verirken, daha kaliteli bir büyümeye geçiş çabaları için de motivasyonu artırıyor.

11 Nisan 2016 Pazartesi