2017 ve 2018’de de sürdürülen genişletici politikalara 2018 ağustos ayında döviz kurlarında yaşanan atak da eklenince enflasyon ve faizlerde hızlı bir artış yaşandı. Daha sonra uygulamaya konulan ekonomide dengeleme politikaları ile enflasyonu ve faiz oranlarını yeniden indirmeyi ve Türk Lirası’nda istikrarı sağlamayı hedefliyoruz. Bu çerçevede enflasyon, faizler ve Türk Lirası’nda gelmiş olduğumuz durumu değerlendirelim:
1 - ENFLASYONDA YENİ YILDA GERİLEME YAŞANIYOR
Manşet enflasyon olarak nitelendirilen TÜFE, yurtiçi üretici ve çekirdek enflasyonda ocak ve şubat aylarında gerileme eğilimi yaşanıyor. Ancak T.C. Merkez Bankası’nın aylık enflasyon değerlendirme raporunda ortaya koyduğu gibi enflasyonda henüz kalıcı bir iyileşme için çaba gerekecek.
2 - ÇEKİRDEK ENFLASYONDA ARTIŞ EĞİLİMİ
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde enflasyonun ana eğiliminde yükseliş gözlendi. Bu gelişmede geçen yıl kasım ayından itibaren dayanıklı mallara yönelik olarak uygulanan vergi indirimlerinin ana eğilim üzerindeki sınırlayıcı etkisinin şubat ayı itibarıyla ortadan kalkması da rol oynadı. Bahsedilen bu etkinin belirleyiciliğinde temel mal grubunda ana eğilim yükselirken, hizmet grubunda yataya yakın seyretti. Çekirdek göstergelerin ana eğiliminde, vergi indirimlerinin etkisi arındırıldığında da artış olduğu gözlendi.
3 - GIDA ENFLASYONU İLAVE ÖNLEMLER İLE GERİLEDİ
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu şubat ayında 1.72 puan azalarak yüzde 29.25 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada yüzde 39.07’ye, işlenmiş gıdada ise yüzde 20.18’e geriledi. Gıda yıllık enflasyonu bu dönemde gerilemekle birlikte yüksek seviyesini korudu. İşlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonundaki azalışta temel belirleyici taze meyve-sebze fiyatları oldu. Bu dönemde taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyon 4.36 puan gerilese de yüzde 59.75 ile yüksek seviyesini sürdürdü.
4 - TÜKETİCİ FİYATLARI ÜZERİNDEKİ ÜRETİCİ FİYATLARI KAYNAKLI MALİYET BASKILAR SÜRÜYOR
Yurtiçi üretici fiyatları şubatta yüzde 0.09 yükselirken, yıllık üretici enflasyonu 3.34 puan azalarak yüzde 29.59’a geriledi. İmalat sanayi yıllık enflasyonu ise 1.14 puan düşüşle yüzde 28.47 oldu. Bu dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi yükseldi. Hizmet yıllık enflasyonu ise iç talep koşullarındaki zayıf seyre karşın, maliyet etkilerine bağlı olarak yüksek seyrini korumaya devam etti.
5 - ENFLASYONDAKİ GERİLEME VE FAİZ ORANLARI
Merkez Bankası, enflasyonla mücadelede sıkı para politikası uygulamaya devam ediyor. Bu çerçevede politika faiz oranını yüzde 24’te tutuyor. Türk Lirası kredi faiz oranlarında münferit olarak yüzde 20’nin de altında kullandırılan krediler olmakla birlikte en son açıklanan haftalık veriye göre yeni kullandırılan TL ticari kredi faizlerinin ortalaması yüzde 22.54 oldu. Bono faiz oranları ise yüzde 18.5-19.0 arasında seyrediyor. Faiz oranlarında henüz sağlıklı ve kalıcı seviyelere ulaşılamadı.
6 - YÜKSEK FAİZ TÜRK LİRASI’NDA DEĞER KAYBINI ENGELLİYOR
Enflasyonda TL kredi, mevduat ve bono faizlerindeki gerilemeye karşın Merkez Bankası’nın yüzde 24 politika faizi Türk Lirası’nın değer kaybetmesini engelliyor. Ancak enflasyonda kalıcı iyileşme ile birlikte Merkez Bankası’nın faiz indirmeye başlamasıyla Türk Lirası’nda da değer kaybı yeniden başlayacak.
Son Söz: Enflasyon, faizler ve Türk Lirası’nda yapay seviyelerden gerçekçi seviyelere geçiş zaman alacak.