Hem tüketici hem de üretici fiyatlarında belirgin bir artış yaşanıyor. Buna bağlı olarak enflasyon beklentileri de bozuluyor. Fiyat artışları aynı zamanda işletmeler için maliyet artışı anlamına da geliyor. Bu çerçevede Merkez Bankası’nın fiyat istikrarı için izleyeceği politikalar önem kazanıyor. Merkez Bankası şubat fiyat gelişmeleri notu ile izleyeceği politikaya ilişkin ipuçları veriyor.

1. DÖVİZ KURU ARTIŞLARI ENFLASYON DİNAMİKLERİNİ BOZDU

Şubatta tüketici fiyatları yüzde 0.81 arttı ve yıllık enflasyon 0.91 puan yükselerek yüzde 10.13 oldu. Bu dönemde, gıda yıllık enflasyonundaki yükseliş sürdü; başta temel mal ve enerji grupları olmak üzere genele yayılan döviz kuru etkileri gözlendi. Geçici vergi indirimlerine karşın, Türk Lirası’ndaki birikimli değer kaybının etkisiyle temel mal enflasyonunda kaydedilen belirgin artış sonucunda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yükseldi. Merkez Bankası hemen tüm enflasyon kalemlerinde döviz kuru artışı kaynaklı yükselme tespit ediyor.

2. MERKEZ BANKASI’NIN ÜZERİNDE TAM ETKİLİ OLDUĞU ÇEKİRDEK ENFLASYON ARTIYOR

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde ana eğilimdeki yükselişin sürdüğü gözlendi. Bu gelişmede, geçici vergi indirimleri tarafından kısmen sınırlansa da Türk Lirası’ndaki birikimli değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu ana eğiliminde gözlenen sert yükseliş belirleyici oldu. Merkez Bankası tam kontrol edebildiği çekirdek enflasyonda artışın nedenlerini Türk Lirası’ndaki değer kaybına bağlıyor.

3. HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN BÜYÜK BÖLÜMÜNDE FİYAT ARTIŞLARI HIZLANDI

Şubatta hizmet fiyatları yüzde 0.68 arttı, grup yıllık enflasyonu 0.10 puan yükselerek yüzde 8.37 oldu. Ulaştırma hizmetleri grubunda, akaryakıt fiyatlarındaki birikimli artışa bağlı olarak karayolu ve havayolu yolcu taşımacılığı fiyatları arttı. Yemek hizmetlerinde fiyatlar yükselirken konaklama hizmetlerinde geriledi. Diğer taraftan, kira ve diğer hizmetler grubunda yıllık enflasyon yüksek seviyesini korudu. Okul öncesi eğitim ve ilköğretim ile sağlık hizmetleri fiyatlarında da yüksek artış yaşandı.

4. TÜKETİM MALLARI FİYATLARINDA ARTIŞLAR YAŞANIRKEN, VERGİ İNDİRİMLERİNİN ETKİLERİ DE GÖRÜLÜYOR

Temel mal grubu yıllık enflasyonu şubatta 1.65 puan artarak yüzde 8.83 oldu. Bu dönemde, alt gruplar genelinde Türk Lirası’ndaki değer kaybının etkileri izlendi. Giyim fiyatlarında şubat indirimi tarihsel ortalamaların belirgin olarak altında kaldı. Dayanıklı tüketim malı fiyatları otomobil (yüzde 4.82) ile elektrikli ve elektriksiz aletler (yüzde 1.39) grubu öncülüğünde yükselirken mobilya ve beyaz eşya fiyatlarında şubatta gerçekleşen geçici vergi indirimlerinin etkisi ile düşüş (sırasıyla yüzde -4.86 ve -1.47) kaydedildi. Şubatta geçici vergi indirimlerine karşın temel mal grubu genelinde döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli etkileri izlendi.

5. ÜRETİCİLER DE FİYATLARINI ARTIRIYOR

Yurtiçi üretici fiyatları şubatta yüzde 1.26 arttı, yıllık enflasyon 1.67 puan yükselerek yüzde 15.36 oldu. Bu gelişmede, döviz kuru ve uluslararası emtia fiyatları belirleyici oldu. Yıllık enflasyon, imalat sanayinde yüzde 17.18’e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayinde ise yüzde 11.92’ye ulaştı. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise yüksek seviyesini korudu. Üretici fiyatlarındaki artış ile tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlü seyrini sürdürdü.

Son Söz: Enflasyonda gecikmeli etkiler ve artış sürecek. Firmalar maliyetleri ile ürün ve hizmet fiyatlarını buna göre yeniden hesaplamalı ve ayarlamalı.

13 Mart 2017 Pazartesi