Hikmet Baydar

Türkiye İstatistik Kurumu sitesinde yayınlanan bültene göre; mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 2.1 oranında arttı. Eylül ayında 55.8 olan endeks, ekim ayında 57 oldu.

Grafikte de görüleceği üzere 55 seviyelerini test eden tüketici güven endeksi bir miktar yukarı dönmüş görünüyor. Ancak verdiği mesaj hâlâ aynıdır. Tüketici hâlâ geleceğe karamsar bakıyor. Endeks verisi 10 ve üzerine çıktığında tüketici davranışı değişmeye başlayacak. Ancak o zaman tüketici harcama eğilimi artabilecek. Bu endeks iç piyasadaki durgunluğun da bir yansımasıdır.

TASARRUF ETME İHTİMALİ ENDEKSİ

Gelecek 12 ay için hane halkı maddi durum beklentisi Eylül 2019 ayında 71 iken, Ekim 2019 ayında yüzde 3.4 oranında artarak 73.4 oldu. Burada hâlâ karamsar bir hava hakim olsa da beklentileri iyimserliğe çevirme ihtimali daha kolay görünüyor. Burada özellikle dikkatinizi tasarruf etme ihtimali endeksine çekmek istiyoruz. Tasarruf etme ihtimali endeksi (gelecek 12 aylık döneme ilişkin) eylül ayında 22.80 iken, ekim ayında yüzde 0.2 oranında artarak 22.84 olabildi. Son derece karamsar bir endeks. Bu durum tüketici gelirinin önümüzdeki 12 aylık dönemde tasarruf edilebilir düzeyde olmayacağı beklentisini yansıtıyor. Bu durum yaşanan yüksek kur-yüksek enflasyon-yüksek faiz döngüsünün bir sonucudur.

TÜKETİCİ ÖNCE GELİRDE RAHATLAMALI

Önümüzdeki dönemde tüketici gelir seviyesindeki artış, işsizlikte azalma sağlanabildiği takdirde tüketici güven endeksleri de artmaya başlayacak. Burada kritik husus, insanların geleceğe umutla bakıp bakmadığını bize anlatan bu endeks, aslında kişilerin davranışlarını bize gösteriyor. Şimdilik hâlâ tüketici risk alabilecek bir ruh durumu içerisinde olmayıp, harcama konusunda son derece isteksiz.

Son sözümüz; piyasada canlanma, tüketicinin geleceğe umutla baktığı 100 endeks ve üzerinde gerçekleşecek. Tüketici önce gelirde rahatladığını görmeli. Daha sonra harcama konusunda daha rahat olacak.

25 Ekim 2019 Cuma