Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında takvim etkilerinden arındırılmış istihdam endeksi, 2019 yılı I. çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 8.6 azaldı.

Alt sektörler incelendiğinde ise endeks; sanayi sektöründe yüzde 4.4, inşaat sektöründe yüzde 26.4 ve ticaret-hizmet sektörlerinde yüzde 6.9 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış istihdam endeksi ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 2.1 geriledi.

Alt sektörler incelendiğinde endeks; sanayi sektöründe yüzde 1.6, inşaat sektöründe yüzde 10 ve ticaret-hizmet sektörlerinde yüzde 0.7 azaldı.

Açıklanan bu verilere göre hem bir önceki çeyreğe göre hem de geçen yılki ilk çeyreğe göre istihdam endeksi 2019 yılının ilk çeyreğinde düşmüş durumda. Yıllık bazda inşaat sektörü istihdam endeksindeki yüzde 26.4 düşüş ise dikkat çekici. Bu durum üretimin duraksadığını ifade ediyor. Bunun yanında yıllık bazda ticaret ve hizmet sektöründeki yüzde 6.9 daralma önemli sıkıntıları bize gösteriyor. Bu sektörde de daralma olduğunu söylemek pek de yanlış olmayacak.

SANAYİDE İSTİHDAM

Gelelim sanayi sektörüne; yıllık bazda yüzde 4.4, bir önceki çeyreğe göre de yüzde 1.6 düşen istihdam endeksi, bu sektörde de reel anlamda işlerde bir yavaşlama olduğunu gösteriyor.

İlgili bültende brüt ücret verileri de bulunuyor. Ancak birçok yerde asgari ücretin resmi olarak gösterilmesi, bu verilerin çok da sağlıklı olmadığı kanaatini bize veriyor. Ülkede kayıt dışı sıfırlandığında bu veriye daha samimi bakacağız.

SAATLİK KAZANÇ

Saatlik kazanç endeksi verilerine baktığımızda; sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında takvim etkilerinden arındırılmış saatlik kazanç endeksinin, 2019 yılı I. çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 27.2 arttığını görüyoruz. Alt sektörler incelendiğinde ise endeks; sanayi sektöründe yüzde 24.3, inşaat sektöründe yüzde 34.3 ve ticaret-hizmet sektörlerinde yüzde 25.8 arttı.

İstihdam azalırken, saatlik kazanç endeksinin artması, aynı işi daha az elemanla yaparak toplam işgücü maliyetini aşağı çekme çabasını gösteriyor. Bu durumda çalışmaya devam edenler daha uzun sürelerde çalışıyor ve yıllık enflasyona göre de maaşları ayarlanmış görünüyor.

Bültende yer alan saatlik kazanç dışı iş gücü maliyet endeksinde sigorta ve kıdem tazminatları gibi ödemeler yer alıyor. Yani işten çıkarma ile ilgili ödemeler bulunuyor. O yüzden bu verilere de bakmakta fayda var: Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında takvim etkilerinden arındırılmış saatlik kazanç dışı işgücü maliyeti endeksi, 2019 yılı I. çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 26.5 arttı. Alt sektörler incelendiğinde ise endeks; sanayi sektöründe yüzde 24.6, inşaat sektöründe yüzde 38 ve ticaret-hizmet sektörlerinde yüzde 24.1 arttı.

Burada özellikle inşaat sektöründe kıdem tazminatı ödemeleri nedeniyle ciddi anlamda işten çıkarmalar olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Son söz; bir yandan istihdam endeksi düşerken, diğer yandan işten çıkarma verisi olan saatlik kazanç dışı işgücü maliyet endeksi hızla artıyorsa tedbirli olun. Ayakta kalan ileride ciddi bir büyüme potansiyeline sahip olacaktır.

10 Haziran 2019 Pazartesi