HİKMET BAYDAR

Güven endeksleri, ekonomi ile ilgili piyasada işlem yapan firmaların görüşlerini yansıtması açısından önemli bir göstergedir. Hem mevcut dönem hem de gelecek dönem hakkındaki düşüncelerini anlamamızı sağlıyor.

Sorular arasında son 3 aylık dönemde iş durumu, talep, ciro, stok durumu, alınan siparişler ve gelecek 3 aylık döneme ilişkin beklentiler yer alıyor. Böylece doğrudan sektör uygulayıcılarının hem mevcut dönem hem de yakın dönem hakkındaki beklentilerini görmemiz mümkün olabiliyor.

MART AYINDA AZALDI

Güven endeksleri, 0-200 arası değer alabilirler. 0-100 arası karamsar bir bakış açısını, 100-200 arası rakamlar da pozitif bir bakış açısını ifade ediyor. Bu açıklamalarla birlikte şimdi TÜİK tarafından yayımlanan Mart 2022 hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endeks verilerine bakalım.

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksinin mart ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe yüzde 6.2, perakende ticaret sektöründe yüzde 3.1 ve inşaat sektöründe yüzde 2.0 azaldığını görüyoruz.

Kaynak: www.tuik.gov.tr

TALEP DARALMASI

Detaylara baktığımızda, son 3 aylık dönemde iş durumu verilerinde bir düşüş olduğunu görüyoruz. Bunun arkasındaki nedenin de talep daralması olduğu ifade ediliyor. Gelecek 3 aylık dönemde talep beklentisinde de bozulma olduğu görülüyor. Bu detaylar her 3 sektörde de benzer bir eğilim olarak ortaya çıkıyor.

Bu verilerde özellikle talepte olan daralma ve gelecek dönemlerde de bu daralmanın devam edeceği beklentisi nedeniyle endekslerde gevşeme olmuş olsa da inşaat dışı sektörlerde endekslerin hâlâ 100 seviyesinin üzerinde olması pozitif bir beklentinin hakim olduğunu gösteriyor. Sadece inşaat sektöründe veri 100 seviyesinin altında. Ancak grafikte de görüleceği üzere inşaat sektöründe kredilerle inşaat sektör cirolarının hızla arttığı geçmiş dönemlerde bile 100 seviyesine çıkılamaması, ölçümlemenin gözden geçirilmeye ihtiyacı olduğunu gösteriyor. Grafikte 2020 yılından bu yana hiç pozitif bir beklentinin olmadığı görülse de sektörün gelişiminin bu veriyi teyit etmediği kanaatindeyiz.

Sonuç olarak; yakın dönemde talep daralması beklentisi olması nedeniyle mevcut stok ve geleceğe yönelik cirolarda düşüş beklentilerinin olduğu, bu beklentilerin de güven endekslerini aşağı ittiği görülüyor. Ciro düşüşüne karşı tedbirli olmak, satış ve pazarlamanın global pastadan daha fazla pay almak için daha fazla hedef kitleye ulaşması gerekliliği ortaya çıkıyor.

01 Nisan 2022 Cuma