Türkiye İstatistik Kurumu, 10 Temmuz 2019’da dış ticaret endeks verilerini açıkladı. Bu verilere göre, ihracat birim değer endeksi mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.4 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 1.5, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 6, yakıtlarda yüzde 7.6 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 5.7 azaldı. Buradan görüleceği üzere birim değerlerde bir azalma olmuş. Bu düşüş aynı miktar ciroda daha düşük tutar bazlı ciro ve tahsilat anlamına geliyor. Yani, bir yandan firmaların tutar bazında cirolarının bir miktar daha düşük gerçekleşmesi, diğer yandan da daha düşük döviz girişi anlamına geliyor.

İthalat birim değerlerine bir bakalım. İthalat birim değer endeksi mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.9 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 6.6, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 8, yakıtlarda yüzde 0.2 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 4.1 azaldı. Böylece burada da bir birim değer azalışı görüyoruz. Özellikle hammaddelerde yüzde 8 birim değer düşüşü enflasyonun düşüşüne katkı yapacak.

Miktar endekslerine bir bakalım. Burada gerçek anlamda ihracat ve ithalatta artış var mı? Onu görebiliriz;

İhracat miktar endeksi, mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18.4 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 3, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 8.2, yakıtlarda yüzde 115.2 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 17.8 arttı. Özellikle imalat sanayinde miktar endeksinde artış son derece sevindirici. Bu durum ciro artışı demek. Üretimde bir canlanma olabileceği anlamına geliyor.

İthalat miktar endeksi ise mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 10.4 ve hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 5.8 artarken, yakıtlarda yüzde 2.2 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 17.7 azaldı. Bu durum iç tüketim için hâlâ ithalatta bir hareket olmadığını gösterirken, döviz ihtiyacının da düştüğünü ifade ediyor. İmalat sanayi ithalatında yüzde 17.7 düşüş olması iç piyasada talebin hâlâ düşük seviyelerde olduğunu gösterirken, hammadde ithalatının diğerlerinin tersine yüzde 5.8 artması ise reel sektörde çarkların dönmekte olduğunu gösteriyor.

Öte yandan yurtdışı fiyatlardaki düşüş nedeniyle ithal girdi maliyetlerinde düşüş oluyor. Bu durum, içeride enflasyonun düşmesine olumlu katkı yaparken, daha az döviz ödemesi anlamına geliyor. Diğer yandan birim fiyat düşüşü aynı miktarda satışlarda daha az tahsilat anlamına geldiğinden, hedeflenen tahsilat gerçekleşmeyebilir. Diğer bir deyişle istenen döviz girişinde bir miktar aşağı yönlü sapma olabilir.

Son sözümüz; stok yönetimi yapmazsanız daha düşük maliyetle mal alma avantajlarını kaçırırsınız. Bunun için fiyat gelişimlerini iyi analiz etmeli.

12 Temmuz 2019 Cuma