Bazı veriler piyasadaki gerçekleşmeleri açıklarken, bazıları gelecekle ilgili tahminlerimizi gözden geçirmemizi sağlar. Tüm dünyada piyasa kararlarında psikoloji inkar edilemeyecek kadar büyük öneme sahip. Ekonomi dünyasının ölçmekte zorlandığı insan davranışları, benzer olaylarda farklı tepkilerin ortaya çıkmasına da yol açar. Örneğin bazı ülkelerin parası hızla değer kaybederken, borsaları o değer kaybını telafi edecek kadar yükselerek adeta döviz bazında değer kaybına izin vermez. Bazı ülkelerde de o ülke parası hızla değer kaybederken borsası aynı hızda kendi parasına karşı bile değer yitirebilir.

Piyasalarda ‘sürü psikolojisi’ denilen hadise, kişi ve kurumların birbirlerinden etkilenerek bazen mantık dışı bile olabilen benzer yönde davranışlarını ifade eder. Bu davranışlar adeta bir kıvılcım gibi piyasaları harekete geçirebilir ve ekonomik tabanı olmayan agresif hareketlere yol açabilir.

PSİKOLOJİ İŞİN MERKEZİNDE

Konumuz 2019 yılında durgunluğun olup olmayacağı. Psikoloji ise bu işin merkezinde yer alır. BOFA ML anketinde fon yöneticilerinin 2019’da bir ekonomik resesyon bekledikleri belirlenmiş. Katılımcıların yüzde 60’ı ise global büyümenin 2019’da zayıflayacağını bekliyor.

Goldman Sachs’ın global hisse senedi baş stratejisti Peter Oppenheimer, 2019’da büyük ekonomilerin hiçbirinde resesyon beklemediğini, ancak ABD ve Avrupa’da kârlarda düşük büyüme beklediğini belirtmiş. Keskin bir yavaşlama beklediğini ifade etmeden de geçememiş.

SEKTÖRLERİN CİRO SIKINTISI

Yurtiçinde verilere baktığımızda şu tabloyla karşılaşıyoruz: TÜİK’e göre takvim etkilendirilmiş sabit fiyatlarla, Kasım 2018’de perakende satış hacmi bir önceki yıla göre yüzde 6.3 azalmış.

Yine TÜİK’e göre Kasım 2018 toplam ciro değişimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15.4 ve enflasyonun altında bir artış, Ekim 2018’e göre de yüzde 4.6 azalma var. Bir önceki yılın aynı ayına göre sanayi sektöründe yüzde 23.2, hizmet sektöründe yüzde 22.7 ve ticaret sektöründe enflasyonun altında yüzde 11.6 artış, inşaat sektöründe ise yüzde 1.1 azalma gerçekleşmiş. Bazı sektörlerde önemli ciro sorunu yaşandığı görülüyor.

AKILCI PAZARLAMA POLİTİKALARI

Sanayi üretimi ise Kasım 2018’de, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.5 azalmış görünüyor. İmalat sanayinde azalma yüzde 7.1. Son olarak da ihracat miktar endeksinin Kasım 2018’de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12.7 arttığını ve ithalat miktar endeksinin de yüzde 22.5 azaldığını görüyoruz. Yani ithalattaki düşüş, sanayi üretim düşüşü ve iç talepte ciddi bir azalma olabileceğinin sinyallerini veriyor.

Kısacası veriler, global durgunluktan etkilenmekte olduğumuzu açıkça gösterirken, bizlerin nakit akışını aynı şekilde sürdürebilmek için akılcı pazarlama politikaları üretmemizin çok önemli olduğunu da akıldan çıkarmamamız gerekir.

Diğer yandan; çok önemli bir konu daha var. ABD, dolar bazında cari açık vererek ayakta durabilen bir ülke. O yüzden dünyada en fazla yabancı sermaye akımına ihtiyacı olan ülke de ABD. Bu konudaki olumsuz gelişmeler hem ABD’de hem de global piyasalarda krizi tetikleyebilir.

VERİLERİ İYİ OKUYAN CİDDİ FIRSATLAR YAKALAYABİLİR

Şu haberi iyi okuyalım: “Rhodium Group tarafından derlenen verilere göre Çin’den ABD’ye doğrudan yatırımlar 2018 yılında 2017 ve 2016’ya göre çok büyük düşüş gösterdi. ABD’ye 2016’da 46 milyar dolar, 2017’de 29 milyar dolar tutarında doğrudan yatırım yapan Çin, 2018’de ise sadece 4.8 milyar dolar yatırım gerçekleştirdi. Çıkışlar da dikkate alındığında doğrudan yatırımları 8 milyar dolar düştü. (http://www.foreks.com)”

Bu haberle ABD ekonomisinin ciddi bir risk içermeye başladığını, Çin’in bu davranışını Rusya’nın da izlemesi durumunda ABD içerisinde ciddi bir enflasyon riski oluşacağını açıkça belirtebiliriz.
Son sözümüz; verileri iyi okuyup doğru hamle yapan, 2019 yılında ciddi fırsatlar yakalayabilir.
Ama doğru okursa…

21 Ocak 2019 Pazartesi