DR. CAN GÜRLESEL

2021 yılının ilk yarısında yoğun aşılama ve salgının etkilerinin azalmaya başladığı bir süreç yaşadık. Buna bağlı olarak yılın ikinci yarısına ilişkin beklentilerde iyileşme arttı. İyimserlik, dünya ve Türkiye ekonomisinin büyüme dinamiklerinde de iyileşme sağladı. İkinci yarıya işlere yönelik daha iyimser giriliyor. Ancak salgın koşullarının firmalar üzerinde bir yıldır yarattığı olumsuz etkiler de halen sürüyor.

1. DÜNYA EKONOMİSİ İVME KAZANIYOR

Dünya ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 4.7 büyüdü. Dünya mal ticareti ise yüzde 17.7 genişleyerek tarihinde ilk kez bir çeyrekte 5 trilyon dolar büyüklüğünü aştı. Yılın ikinci çeyrek döneminde hizmetler sektörü de büyümeye başladı. İkinci çeyrek sanayi PMI verileri uzun yılların en yüksek seviyelerinde gerçekleşti. Aşılama ve açılmalar ile yılın ikinci yarısına ilişkin beklentiler de güçleniyor. Ertelenen ve ötelenen talebin geri dönüşü ikinci yarı yılda başlayacak. Küresel ölçekte firmalar bu talep beklentisine göre yüksek tedarik ve üretim planlaması yapıyor.

2. MERKEZ BANKALARI İÇİN DÖNÜM NOKTASI

Dünya ekonomisinde talep artışı ve hızlanan büyümeye bağlı olarak girdi ve nihai ürün fiyatları artış eğilimine girdi. Giderek artan bir küresel enflasyon yaşanması bekleniyor. Ancak bu enflasyonun geçici olacağı da öngörülüyor. Buna rağmen merkez bankalarının artan enflasyon karşısında genişletici para politikalarını da gözden geçirmeleri bekleniyor. Özellikle ABD Merkez Bankası Fed’in genişletici politikalardan çıkış için önümüzdeki aylarda bir takvim açıklaması olasıdır. Büyük merkez bankaları bu konuda bir dönüm noktasına yaklaşıyorlar.

3. İYİLEŞMENİN ARTÇI ETKİLERİ SÜRÜYOR

Küresel ekonomideki iyileşmenin yarattığı artçı etkiler devam ediyor. Üretim ve tedarik endişesi ile verilen yüksek siparişler kapasiteleri doldurmuş olup teslimat ve dağıtım süreleri uzuyor. Emtia ve hammadde fiyatlarında artışlar sürüyor. Birçok üründe arzın yetersiz kalacağı endişesi yaşanıyor. Metal ve gıda fiyatları tedarik ve arz endişeleri ile yükselmeye devam ediyor. Artan üretim, siparişler ve tedarik telaşı ile yükselen navlun fiyatlarının yılın üçüncü çeyrek döneminde de yüksek kalacağı öngörülüyor. Konteyner sıkıntısında da iyileşme gecikiyor.

4. TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME KALICI OLMAYA BAŞLADI

Türkiye ekonomisi, 2020’nin üçüncü ve dördüncü çeyreğinden sonra 2021 yılının ilk çeyreğinde de yüzde 7.0 ile yüksek büyümesini sürdürdü. Büyümenin kaynakları da giderek sağlıklı hale geliyor. Büyüme daha çok dış talep ile destekleniyor. Net ihracatın büyümeye katkısı pozitif oluyor. Dış talepteki artış, sanayi sektöründe de yüksek büyüme oluşturuyor. 2021 yılının ilk çeyreğinde sanayi sektörü yüzde 11.7 büyüdü. Sanayide büyüme, ilave yatırım ihtiyacı da oluşturuyor. Buna bağlı olarak makina ve teçhizat yatırımları da ilk çeyrekte yüzde 30.5 büyüme gösterdi. Türkiye ekonomisi yılın geri kalanında da benzer dinamikler ile büyümeye devam edecek. 2021 yılında büyüme sorunu yaşanmayacak.

5. İŞLETMELER MALİYET ARTIŞLARINA DİKKAT ETMELİ

Haziran ve yaz aylarında dış talep güçlü kalacak. İç talep açılmayla hareketlenecek, ancak hareketlenme sınırlı olacak. Firmaların ilave net işletme sermayesi ihtiyacı artacak.

Yine firmalar yüksek maliyetler ile artan döviz kurları ve faiz oranları ile karşı karşıya kalacak. Haziran ayında sona erecek başta kısa çalışma ödeneği olmak üzere desteklerin akıbeti de belirleyici olacak.

SON SÖZ

2021 yılının ikinci yarısında işler için talep kuvvetli olacak. Ancak artan risklerin iyi yönetilmesi gerekiyor.

11 Haziran 2021 Cuma