Yılın ikinci yarısına girerken ekonomiler

gurlesel@superonline.com

2023 yılının ilk yarısını geride bıraktık ve ikinci yarısına girdik. Yılın ikinci yarısında dünya ve Türkiye ekonomisi için beklentilerimizi paylaşalım.

1. DÜNYA EKONOMİSİ YAVAŞLAMAYA DEVAM EDİYOR 

Küresel ekonomi yavaşlıyor. 2023 yılında yüksek enflasyon ile mücadele için uygulanan sıkı para politikaları ve yüksek faizler, ekonomiler üzerindeki yavaşlatıcı etkisini 2023 yılı ikinci çeyreğinde daha belirgin olarak gösterdi.

Yılın başında genel beklenti, yavaşlamanın birinci ve ikinci çeyrekte olması, yılın ikinci yarısında ise toparlanmanın başlaması şeklindeydi. Ancak ilk yarıdaki faiz artışlarına rağmen enflasyonu dizginleyecek kadar ekonomiler soğumadı. Bu nedenle faiz artışları yılın ikinci yarısında da devam edecek ve küresel ekonomide yavaşlama da sürecek. Özellikle sıkı para politikası uygulayan ABD, Euro bölgesi ve İngiltere’de yavaşlamalar daha hissedilir olacak. Çin, ekonomide istediği ivmeyi yakalayamadı. Birçok gelişen ülke ise yılın ikinci yarısında beklentilerin üzerinde büyüyecek. 

2. ENFLASYON GERİLİYOR AMA YETERLİ DEĞİL 

Yüksek enflasyon ile mücadelede sıkı para politikaları mesafe aldı ve enflasyonda gerilemeler başladı. Özellikle emtia, sanayi girdileri ve sanayi ürünleri fiyatlarında düşüşler yaşanıyor. Enflasyonu tetikleyen enerji ve gıda fiyatları da büyük ölçüde normalleşti. 

Üretici fiyatlarından tüketici fiyatlarına yönelik baskı azaldı. Ancak hizmet sektörü enflasyonları bu alandaki canlı talep nedeniyle halen yüksek gerçekleşiyor. Bu nedenle merkez bankaları sıkı para politikalarını koruyor ve hizmet enflasyonlarında kalıcı bir iyileşme sağlanana kadar da sürdürülecek.     

3. SIKI PARA POLİTİKALARI VE FAİZ ARTIŞLARI SÜRECEK 

Büyük merkez bankalarının para politikaları 2023 yılında küresel ekonomiyi şekillendirmeye devam ediyor. Yılın ilk yarısında merkez bankaları sıkı para politikalarına ve faiz artışlarına devam etti. Büyük merkez bankaları yılın ikinci yarısında da faiz artırmaya hazırlanıyor. ABD Merkez Bankası’nın yılsonuna kadar faizi yüzde 5.50-5.75 aralığına kadar yükseltmesi bekleniyor. 

Avrupa Merkez Bankası faiz oranları için yılsonu beklentisi yüzde 5.0-5.25’tir. İngiltere Merkez Bankası da benzer şekilde yılsonuna kadar faizleri yüzde 6.0’ya kadar yükseltebilecek. İlk faiz indirimleri ise 2025 yılına doğru kayıyor. 

4. GÜÇLÜ DOLAR, ZAYIF EMTİA FİYATLARI 

ABD Merkez Bankası ve diğer merkez bankaları yaz aylarında da faiz artırmaya hazırlanıyor. Enflasyonla mücadelede yeterli faiz seviyeleri yeni artışlar ile sağlanabilecek. ABD Merkez Bankası’ndan iki faiz artışı daha bekleniyor. Faiz oranları yüzde 5.75’e kadar ulaşabilecek. Faiz artışları sonucu dolar diğer para birimleri karşısında yüksek değerini koruyacak. Emtia fiyatları ise yükselen faizler, güçlü dolar, yavaşlayan ekonomiler ve zayıflayan talep nedeniyle yaz ayları boyunca durağan kalacak. Altın fiyatları da jeopolitik gelişmeler gölgesinde durağan kalacak.   

5. TÜRKİYE’DE EKONOMİDE RASYONEL ZEMİNE DÖNÜŞ KADEMELİ OLACAK 

Ekonomide rasyonel politikalara dönüş sürecinde T.C. Merkez Bankası ilk aşamada faiz oranlarını yüzde 15’e çıkardı. Banka faiz oranlarını önümüzdeki aylarda da sınırlı ölçülerde artırarak yılsonunda yüzde 20’ye kadar yükseltecek. Merkez Bankası’nın yavaş ve sınırlı normalleşmesi Türkiye’nin risk priminin 500 puanın altında kalmasını engelleyecek. Geleneksel finansman kaynaklarına erişim sınırlı kalacak. 

6. TL’DE DEĞER KAYBI SÜREBİLİR 

Ekonomide rasyonel zemine geri dönüş sürecinde Türk Lirası’na yönelik baskılar büyük ölçüde kalktı ve TL seçimler öncesine göre yüzde 35 değer kaybederek dolar karşısında 26 TL seviyesine kadar geldi. T.C. Merkez Bankası’nın yetersiz faiz artışı ile rasyonel zemine geri dönüşün kuvvetli olmayacağı da görüldüğü için TL hızla değer kaybetti. Yine TCMB, TL’nin değerini korumak için rezervlerden döviz satışı yapılmayacağını açıkladı. TL’de düzeltme henüz tam olarak tamamlanmadı. Rasyonel zemine geri dönüşün yetersiz olması nedeniyle TL’de değer kaybı sürecek.      

SON SÖZ 

Yılın ikinci yarısına küresel yavaşlama ve rasyonel zemine geri dönüş damgasını vuracak. 

17 Temmuz 2023 Pazartesi