2019-2021 yılını kapsayan Yeni Ekonomi Programı (YEP); ekonomide dengelenme, kamuda mali disiplin ile sanayi ve ihracatta yüksek katma değerli dönüşüm hedefleri üzerine hazırlandı. Programın hedeflerine ulaşması zaman alacak. Ancak reel kesimin yaşadığı acil sorunlar bulunuyor. Bu nedenle bu sorunlar için aşağıdaki acil çözümler hayata geçirilmeli.

1. FİRMALARIN NAKİT SIKINTISI

Firmalar bankalardan ilave finansman olanakları sağlamakta güçlük çekiyor; döviz ve TL kredi faizleri çok yükseldi. Ayrıca firmaların ilave teminat gösterme olanakları da azaldı. Üretici ve ihracatçıların birikmiş KDV alacaklarına ilişkin acil düzenlemeler yapılarak firmalar rahatlatılmalı; öncelikle KDV alacaklarının nakit olarak ödenmesi sağlanmalı. İkinci olarak; kesinleşmiş KDV alacakları bankalar nezdinde teminat olarak kabul edilmeli. Üçüncü olarak; kesinleşmiş KDV alacakları firmaların diğer kamu yükümlülüklerinden doğan ödemelere mahsup edilmeli. KDV alacaklarında bu üç konuda acil düzenleme yapılmalı.

2. YENİ KREDİ OLANAKLARINA ERİŞİM

Sanayici ve ihracatçı firmalar için Eximbank yeni bir sevk öncesi kredi programı uygulamaya başlamalı. Döviz ve TL cinsinden krediler 180 gün vadeli olmalı, TC. Merkez Bankası bu program kapsamındaki kredilere reeskont olanağı sağlamalı ve böylece daha düşük kredi faiz oranları uygulanmalı. Bu krediler için Eximbank ilave teminat mektubu almamalı. Satış sözleşmeleri teminat olarak kabul edilmeli. Eximbank firmaların maddi duran varlıklarını da teminat olarak kabul etmeli. Eximbank ayrıca tüm kredileri için yüzde 100 teminat istiyor. Bu oran geçici bir süre için yüzde 50’ye indirilmeli.

3. MALİYET VE FİYATLAMA YAPMAK ZORLAŞIYOR

Yurtiçi ve yurtdışına üretim/satış yapan firmalar Türk Lirası’nda yaşanan dalgalanmalar nedeniyle maliyet ve fiyat yapmakta zorlanıyor ve yeni sipariş alımında tereddütler yaşanıyor. Bu nedenle Türk Lirası’nda kalıcı istikrar sağlayacak ilave önlemler alınmalı. Kamuda mali disiplini ortaya koyacak 2019 yılı bütçesi bir an önce açıklanmalı.

4. TÜRK BANKALARININ AÇTIKLARI AKREDİTİFLERİN YABANCI BANKALAR VE MÜŞTERİLER TARAFINDAN KABULÜ

Üretimde kullanılan girdilerin ithalatı için Türk bankalarınca açılan akreditiflerin kabulünde sıkıntılar yaşanıyor. Akreditiflerin kabul edilmemesi nedeniyle ithalat peşin ödeme ile yapılmaya başlanmış olup, işletmelerin hem döviz ihtiyacı artıyor hem de nakit akışları bozuluyor. Türkiye’deki bankaların açtıkları akreditiflere Eximbank’ın aval vermesi veya Kredi Garanti Fonu’nun garanti vermesi gibi yeni araçlar kullanılmalı. Alıcılara tedarik sigortaları yaptırılarak akreditifler ikame edilmeli.

5. BANKALAR NEZDİNDEKİ TEMİNAT AÇIKLARI

Firmaların bankalar nezdindeki teminatları TL cinsinden oluşturuluyor. Ancak döviz kredisi kullananlar için kurlardaki artışlar ile birlikte firmaların teminat açıkları oluştu. Firmalar ilave teminat taleplerini karşılayamıyor veya kredi kapanmaları nedeniyle işletme sermayesi açıkları ile karşı karşıya kalıyor. Kredi Garanti Fonu firmalara bankalar nezdindeki teminat açıklarının kapatılmasında garanti vermeli. Kesinleşmiş KDV alacakları bir an önce ödenerek firmaların işletme sermayeleri rahatlatılmalı.

Son Söz: Yeni Ekonomi Programı’nın başarısı için öncelikle reel sektör firmalarını yaşatmalıyız.

15 Ekim 2018 Pazartesi