Her yıl 1 Ocak’tan itibaren işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) maliyetleri artıyor. Buna bağlı olarak insan kaynakları ve muhasebe uygulamaları da değişiyor.
SGK primlerinin matrahını, işverenlerin çalışanlarına yaptıkları ödemeler oluşturuyor. SGK genel olarak bütün ödemeleri prime tabi tutarken, bazı ödemeleri ise prime tabi tutmaktan istisna etti. Bazı ödemeleri de kısmen prime tabi tutuyor. Her yıl 1 Ocak’tan itibaren işverenlerin SGK maliyetleri artıyor. Değişen SGK parametrelerine bağlı olarak işyerlerinin insan kaynakları ve muhasebe uygulamaları da değişiyor. İşyerlerine kolaylık sağlamak üzere 2019’da değişen SGK parametreleri ve uygulamasına bu yazımızda yer verildi.
TABAN VE TAVANDAKİ DEĞİŞİKLİK
1.1.2019 ila 31.12.2019tarihleri arasında belirlenen aylık asgari ücret 2.558.40 TL. Buna göre, 1 Ocak 2019’dan itibaren uygulanmak üzere işçi (4/1-a) sigortalılar için sigorta primine esas; günlük taban (en az) kazanç 85.28 TL, günlük kazanç üstsınırı 639.60 TL, aylık kazanç üstsınırıise19.188,00 TL’dir.
ÇIRAK VE STAJYERLER
Mesleki Eğitim Kanunu uyarınca; aday çırak, çıraklar, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında okumakta iken staja, tamamlayıcı eğitime veya alan eğitimine tabi tutulan öğrencilerin sigorta primleri, asgari ücretin yüzde 50’si üzerinden hesaplanıyor. Buna göre bu kapsamda yer alan çırak ve öğrencilerin prime esas kazançları; aylık prim ve hizmet belgelerini ayın 1’i ila 30’u arasında düzenleyenler için 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında; günlük kazanç tutarı 42.64 TL, aylık kazanç tutarı da 1.279,20 TL’ye yükseldi.
İSTİSNA TUTULACAK MİKTAR
4/1-a kapsamındaki sigortalıların, SGK prime esas kazançlardan istisna tutulacak ödeme miktarları yemek parası, çocuk zammı ve aile zammı (yardımı) tutarları şöyle:
YEMEK PARASI
Sigortalılara yemek parası ödemelerinin, işyerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için belirlenen günlük asgari ücretin yüzde 6’sının, yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarı, prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmayacak. Dolayısıyla bu tutardan prim kesilmeyecek. Bu durumda, yemek parası adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar; ‘brüt günlük asgari ücret X % 6 X (ay içinde fiilen çalışılan gün sayısı) yemek parası verilen gün sayısı = istisna tutarı, ödenen yemek parası – istisna tutarı = prime esas kazanca dahil edilecek yemek parası’ formülü vasıtasıyla hesaplanacak.
Öte yandan, sigortalılara ay içinde yemek parası olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından (örneğin yemek kuponu karşılığında) gerek işyerinde, gerekse işyerinin dışında yemek verilmesi halinde, işverenlerce bu firma veya şahıslara fatura karşılığında yemek bedeli olarak ödenen fatura bedelleri prime esas kazanca dahil edilmeyecek. Buna göre 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında (günlük) 85.28 TL x % 6 = 5.12 TL’dir.
ÇOCUK ZAMMI
Sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla ve fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın; sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya Meslekî Eğitimi Kanunu’nda belirtilen aday çırak, çırak ya da işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklar için çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerin, çocuk başına 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin yüzde 2’si aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacak.
Bu durumda, çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar; ‘brüt aylık asgari ücret x % 2 x çocuk sayısı (iki çocuğa kadar) = istisna tutarı, ödenen çocuk zammı – istisna tutar = prime esas kazanca dahil edilecek çocuk zammı’ formülü vasıtasıyla hesaplanacak. Buna göre 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında (Aylık); 2.558,40 TL x % 2 = 51.17 TL’dir.
AİLE YARDIMI
Sigortalılara aile zammı adı altında yapılacak ödemelerin, sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, sigortalının eşinin Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmaması ve Kurumdan gelir veyahut aylık almaması durumunda, 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin yüzde 10’u aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacak. Bu durumda, aile zammı adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar; ‘brüt aylık asgari ücret x % 10 = istisna tutarı, ödenen aile zammı – istisna tutarı = prime esas kazanca dahil edilecek aile zammı’ formülü vasıtasıyla hesaplanacak. Buna göre 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında (aylık); 2.558,40 TL x %10 = 255,84 TL tutarındakikazançları, prime esas kazanca dahil edilmeyecek.
YURTDIŞINDA ÇALIŞTIRILAN İŞÇİLERİN PRİMLERİ
SGK Kanunu gereğince sigorta primine esas kazanç üst sınırı sosyal güvenlik sözleşmesi olamayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçiler için 3 katı olup söz konusu hüküm gereğince sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen sigortalıların 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında günlük kazanç altsınırı 85.28 TL, aylık kazanç altsınırı2.558,40 TL, günlük kazanç üstsınırı 255.84 TL, aylık kazanç üstsınırı 7.675,20 TL uygulanacak.
BAĞ-KUR PRİMLERİ
4/1-b kapsamındaki sigortalıların prime esas günlük kazançlarının alt ve üst sınırlarına göre ödeyecekleri aylık prim tutarları 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında günlük kazanç alt sınırınagöre 85.28 TL x 30 x % 34.5 = 882.65 TL ve günlük kazanç üst sınırınagöre 639.60 TL x 30 x % 34.5 = 6.619,86 TL olacak. 4/1-b kapsamındaki sigortalıların primlerinden, 5 puanlık kısmına isabet eden tutar Hâzine’ce karşılanıyor. Bu prim indiriminden yararlanabilmeleri için primlerin Hâzine’ce karşılanmayan kısmının yasal süresi içinde ödenmesi, Kuruma kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekiyor.