Yeni hükümetin elinde zaman ve kaynak olarak yapısal reformları gerçekleştirmek için önemli olanak bulunuyor. Reform alanlarından bir tanesi de yatırım teşvikleri konusudur. Özellikle yüksek katma değerli ve yüksek teknolojili alanlardaki yatırımları cazip kılabilmek için uygulanabilecek önerilerimizi paylaşalım;

1 - Belirlenecek öncelikli sektör ve ürünlerde katma değer yükseldikçe kademeli olarak artan destekler verilmelidir. (Maliyetli-riskli yüksek teknolojili alanlara yatırımın cazibesinin artırılması).

2 - Teşvikler yatırım-işletme dönemi içinde daha uzun vadeye yayılmalı. Yatırımın hedefleri konulmalı. Yatırım hedeflerine her yıl ulaştıkça destekler kademeli olarak artırılmalı. Böylece yatırımlar izlenir olmalı, başarılı ve başarısız yatırımlar ayrışmalıdır.

3 - Yatırım teşvikleri bu kriterlere bağlı olarak kademeli ve artan oranda sağlanmalıdır: Katma değer, uluslararası rekabet gücü, teknoloji yoğunluğu, yurtiçi girdi kullanımı, ürün birim fiyatı, karlılık, EBITDA vb.

4 - Teşvikler bütüncül bir anlayış içinde kullandırılmalıdır. Yatırım teşvikleri ile diğer teşvikler birbiri ile uyumlu olarak ‘tek durak ofislerden’ alınmalı ve uygulanmalıdır. (Her şirketin tek teşvik dosyası olmalı). Yatırım/şirket aldığı teşvikler itibariyle sınıflandırılmalı (a/b/c) ve sınıfına göre kredi, garanti gibi olanaklardan yararlanmalıdır.

5 - Teşvikler öncelikli sektörler ve ürünler için esnek, proje odaklı ve ihtiyaçlara göre karşılanır nitelikte olmalıdır. Esnek teşvik mekanizmaları kullanılmalıdır.

6 - Yatırım teşvikleri kümelenmelerde öncelikle eksik oyuncuların yaratılması için ayrıcalıklı olarak sağlanmalıdır. Aynı oyunculara teşvikler ile ilave oyuncu ve kapasite yaratılmamalıdır.

7 - Yatırım teşvikleri yüksek katma değer odaklı kullandırılmalıdır. Sektörlerde ve yatırımda katma değere en çok katkı sağlayacak unsurlar (Ar-Ge, tasarım, üretim, marka, lojistik, mühendislik, insan kaynağı sonrası hizmet vb.) Öncelikle ve daha çok desteklenmelidir.

8 - Yüksek katma değer yaratan projeler hangi sektörde olursa olsun Türkiye’nin her yerinde desteklenmelidir.

9 - Yüksek teknolojili alanlarda kamu öncelikli ürünleri belirlemeli ve bunları Türkiye’nin her yerinde olağanüstü araçlar ile desteklemelidir.

10 - Yatırım teşvikleri ve diğer teşvikler, sektörel uzun vadeli stratejiler ve hedefler kapsamında çok iyi analiz edilerek verilmelidir. Kapsamlı ve etkin, izlenebilir bir fizibiliteye dayalı olmalıdır. Yatırım teşvik belgesini alan yurtiçi-yurtdışı kredi olanaklarına kolaylıkla erişebilmelidir. (Teşvik belgesi bir itibar aracı olmalıdır).

11 - Yatırım teşviklerinde arazi tahsisi, vergi tatili ve gelir vergisi/SSK prim istisnaları en önemli araçlar olmalıdır.

12 - Dönüşüm uygulanacak geleneksel sektörlerde kapasite yatırımları yerine modernizasyon ve rekabet gücünü artırmaya yönelik teşvikler verilmelidir. (Tekstilden teknik tekstile dönüşüm örneği)

13 - Yatırım teşvikleri verilirken ana ve yan sanayinin varlığı ve karşılıklı ilişkileri de değerlendirilmelidir.

14 - Ürün bazında odak projeler (yenilenebilir enerji ekipmanları) için birden fazla oyuncuya bütünsel (kule, turbin, panel, pervane, motor) destekler uygulanmalıdır.

15 - Uluslararası rekabet gücü olan, ihracatı hedefleyen ve büyük ölçekli yatırımlar ölçeklerine göre artan oranda desteklenmelidir.

16 - Yatırım teşvikleri kapsamında uzun süreli vergi tatilleri, yatırım indirimleri, yatırım vergi kredisi, hızlandırılmış amortisman ve indirilmiş kurumlar vergisi seçenekleri uygulanmalıdır.

Son söz

Yenilikçi uygulamalara geçilirse yüksek katma değerli ve teknolojili yatırımlarda önemli sıçramalar olacaktır.

24 Kasım 2015 Salı