Türkiye İstatistik Kurumu milli gelir hesaplama yöntemini değiştirmiş ve yeni seri verileri 2016 yılı Aralık ayında açıklamıştı. Ancak milli gelir hesaplama yöntemindeki güncelleme sonrası ayrıca aylık olarak hesaplanan sanayi üretim endeksi ile uyuşmazlıklar ortaya çıkmıştı. TÜİK yürüttüğü çalışmaları tamamlayarak sanayi üretim endeksinin hesaplanmasında da güncelleme sağladı ve ilk verileri 2018 yılı Ocak ayına ait olmak üzere açıkladı. Yeni hesaplama yöntemi ile sanayi üretimindeki gelişmeler daha sağlıklı ölçülebilir hale geldi.
1. TOPLANAN VERİLERİN KAPSAMI GENİŞLETİLDİ
Bir önceki hesaplama yönteminde Sanayi Üretim Endeksi yaklaşık olarak 5 bin firmadan alınan anket bilgileri ile hesaplandı. Mart ayı itibarıyla daha kapsamlı veri setleri üretmek, cevaplayanların yükünü azaltmak ve kamu kaynaklarını daha verimli kullanmak amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı mikro verileri de kullanılmaya başlandı. Böylece güncellenen Sanayi Üretim Endeksi yaklaşık 7 bin firmadan alınan üretim değerleri ile birlikte Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan alınan 300 binden fazla firmanın cirolarından elde edilen üretim değeri tahminleriyle hesaplandı.
2. ENDEKS DİNAMİK HALE GETİRİLEREK ANLIK DEĞİŞİKLİKLERİN HESAPLANMASI SAĞLANDI
Bir önceki Sanayi Üretim Endeksi sabit temel yıllı bir endeksti. Endeks hesaplama yöntemi gereği sabit temel yıl ağırlıkları ve sepeti kullanılmıştı. Sabit temel yıllı endekslerin bu yapısı nedeniyle zaman içerisinde ekonomiye dâhil olan ürünler ve firmalar endeks hesabına katılamamıştı. Bu durumun Türkiye gibi dinamik yapıya sahip bir ekonomide ölçüm sorunlarına yol açtığı açıktır.
Ekonomiye katılan, faaliyet değiştiren, yeni ürünler üretmeye başlayan firmaların etkisini tam olarak ölçebilmek için bu değişikliklerin kayıt altına alındığı eş zamanlı bir iş kayıtları sistemine ihtiyaç duyuldu.
Bu çerçevede TÜİK, Maliye Bakanlığı’nın sicil kayıtlarından günlük olarak beslenen dinamik bir iş kayıtları sistemine geçti ve sektörlerin anlık takip edilmesine imkan sağlandı. Yeni Sanayi Üretim Endeksi de bu dinamik çerçeveye dayalı olarak hesaplandı, sektörleri anlık ve kayıpsız ölçen bir endeks olarak hazırlandı.
3. ÜRETİMDE MİKTAR ÖLÇÜMÜNDEN DEĞER ÖLÇÜMÜNE GEÇİLDİ
Bir önceki Sanayi Üretim Endeksi ağırlıklı olarak sektörde üretilen ürünlerin miktarındaki değişimi ölçen bir yapıda kurgulanmıştı. Bu durum özellikle heterojen ürünlerde kalite ve teknolojideki değişimin tam olarak yansıtılamamasına neden oldu. Yeni Sanayi Üretim Endeksinde ise ağırlıklı olarak sektörde faaliyet gösteren firmaların ürettiği ürünlerin toplam üretim değeri Yurtiçi ve Yurtdışı Üretici Fiyat Endeksi ile fiyat etkisinden arındırılıyor ve endeksleniyor. Taş kömürü madenciliği, linyit madenciliği, ham petrol çıkarımı, doğal gaz çıkarımı ile tütün ürünleri imalatı ve elektrik enerjisi üretimi sektörlerinde ise üretilen ürünler homojen oldukları için yeni serilerde miktar olarak hesaplamaya dâhil edildi.
4. SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ’NDE YENİ SERİLER 2015 YILI BAZ ALINARAK HESAPLANDI
Güncellenen Sanayi Üretim Endeksi, 2015 yılı 100 baz alınarak hesaplandı. 2015=100 Sanayi Üretim Endeksi zincirleme yöntemi ile hesaplandı, yıllık ortalamalar kullanılarak zincirlendi. Sabit baz yıllı endeksten zincirlemeye geçilmesiyle beraber her yıl en güncel ağırlık verisi kullanılmaya başlandı. Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri ile Ulusal Hesaplardan alınan (t-2) katma değer ağırlıkları kullanılıyor. Yeni veri kaynağı ve yapısıyla 2015=100 serileri 2010 yılından itibaren hesaplandı.
5. YENİ SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞU İTİBARİYLE DE VERİLER İÇERİYOR
2015=100 referans yıllı Sanayi Üretim Endeksi ile birlikte teknoloji yoğunluğuna göre ürün grupları hesaplanmaya başlandı. Ürün grupları, yüksek teknolojili ürünler, orta yüksek teknolojili ürünler, orta düşük teknolojili ürünler, düşük teknolojili ürünler olarak 4 alt gruptan oluşuyor.
Her ay ve yıllık olarak 4 gruptaki sanayi üretim verileri de açıklanacak.
Son Söz: güncellenen sanayi üretim endeksi ile ölçülen Ocak ayı sanayi üretimi yüzde 12.9 büyüdü. Yeni endeks daha güncel ölçüm yaparken sanayideki yüksek büyüme moral kaynağı oldu.