Halen Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmekte olan yeni ‘Torba Tasarı’ ile usulsüzlük cezalarına ilişkin önemli düzenlemeler yapılıyor. Tasarıda yeşil pasaport hakkı sahiplerinin 25 yaşını doldurmamış ancak öğrenimini bitirmiş bekar çocuklarının yeşil pasaport haklarının devam ettirilmesine yönelik düzenleme gibi birçok sosyal iyileştirme hükmü yer almaktadır. Bu yazıda özel usulsüzlük cezalarına ilişkin düzenlemeleri değerlendireceğiz.

ELEKTRONİK TEBLİGATA UYMAMAYA ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI

Tasarının 13 maddesi ile Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 107/A maddesi uyarınca getirilen elektronik tebligat hükümlerine uymayanlara özel usulsüzlük cezası uygulanması öngörülmektedir. Buna göre:

• Birinci sınıf tüccarlara serbest meslek erbabına 1000 TL,
• İkinci sınıf tüccarlar ile defter tutan çiftçiler ve basit usulde tez kazancı tespit edilen mükelleflerin 500 TL,
• Bunların dışında kalanlara da 250 TL. Özel usulsüzlük cezası uygulanacak.

USULSÜZLÜK CEZALARINDA CEZA İNDİRİMİ ARTIRILIYOR

Halihazırda VUK 376. maddesi uyarınca ceza indiriminden yararlanmak suretiyle usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezalarının ödenmesi durumunda bu cezaların üçte biri kaldırmaktaydı. Yeni düzenlemeyle vergi ziyaı cezalarında olduğu gibi usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının da 376. maddeye göre ödeme halinde yarısının kaldırılması hükme bağlanıyor.

Elbette bu hükümden yararlanmak için vergi ve ceza ihbarnamelerinin tebliği tarihinden itibaren 30 gün içerisinde bağlı bulunulan vergi dairesine yazılı olarak başvurulması ve VUK 376. maddesinden yararlanma talebi yapılması, aynı süre içerisinde cezanın diğer yarısının ödenmesi veya teminat göstermek suretiyle üç ay içerisinde ödeneceğinin taahhüt edilmesi gerekiyor.

Tasarı ile getirilen bir diğer düzenleme özel usulsüzlük cezalarının tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamından çıkarılmasıdır.

Yürürlükte bulunan hükme göre, özel usulsüzlük cezaları tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına girmiyor. Buna karşılık tarhiyat öncesi uzlaşmada uzlaşma konusu yapılabiliyordu. Tasarı ile özel usulsüzlük cezaları uzlaşma kapsamından tamamen çıkarılmaktadır. Madde bu haliyle kabul edilirse yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte artık özel usulsüzlük cezaları tarhiyat öncesi uzlaşma konusu yapılamayacak. Bu cezalar bakımından yegane başvuru alanı ceza indiriminden yararlanmanın düzenlendiği VUK 376. maddesi olacaktır.

Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaların bakımından 376. madde uygulamasında, birinci defada cezanın yarısının silinmesi şeklinde getirilen düzenlemeyle bir anlamda sistemde bir sadeleştirmeye gidildiğini söyleyebiliriz. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte 376. madde uygulamasında cezanın niteliğinin bir önemi kalmayacaktır.

Elbette vergide ve cezada açıklık ve öngörülebilirlik önemli unsurlardır. Bu nedenle mükellefin hangi durumda ne tür bir ceza ile karşılayacağı ve bunun sonucunda yasal yollarının ne olduğunun açık olması önemlidir. Bu anlamda önceki yıllarda yapılan tarhiyata karşı; tarhiyat öncesi uzlaşma talebinde bulunan mükellef ile tarhiyat sonrası uzlaşma talebinde bulunan arasındaki fark giderilmiş, mükellefin bazen gayriiradi olarak yapmış olduğu tercihinin sonucu etkilemesi durumu ortadan kaldırılmış olacaktır.

26 Şubat 2018 Pazartesi