Sosyal medya platformları hayatımıza girdiğinde, neredeyse kimse bu araçların uzun vadede insan zihni üzerindeki etkilerini tartışmamıştı. Bugün çocuklar ve gençlerde dikkat sürelerinin kısalması, bağımlılık, depresyon ve kaygı bozuklukları gibi sonuçlarla yüzleşiyoruz. Benzer biçimde, üretken yapay zeka da ilk aşamada muazzam potansiyeliyle heyecan yaratırken, uzun vadede ortaya çıkabilecek negatif sonuçlar yeterince sorgulanmıyor olabilir.
Üretken yapay zekanın getirdiği yüzeysel bilgi tuzağı, eleştirel düşünme yetisinin azalması ve bağımlılık tehlikesi, daha derin analiz edilmesi gereken kritik noktalar arasında yer alıyor.
Yakın zamanda gerçekleştirilen dikkat çekici bir araştırma, bu risklerin somut kanıtını gözler önüne serdi. Deneyde katılımcılar iki gruba ayrıldı: Bir grup Google gibi klasik arama motorlarını, diğeri ise üretken yapay zekayı kullandı. İlk aşamada üretken yapay zeka kullanan grup, araştırmalarını hızla tamamladı. Ancak esas sonuçlar ikinci aşamada, öğrenilen bilginin pratik uygulama testinde ortaya çıktı. Üretken yapay zekayı kullanan grubun performansı, klasik yöntemle çalışan gruba göre daha düşük kaldı. Bu durum, hızlı ve yüzeysel bilgi ediniminin öğrenmenin kalıcılığını ve derinliğini azaltabileceğini açıkça gösteriyor.
ÖĞRENME MODU
Yapay zekanın potansiyel zararlı etkilerine karşı çözüm ise yine yapay zekanın kendisinden geliyor olabilir. Anthropic firmasının geliştirdiği üretken yapay zeka uygulaması Claude, kısa süre önce özellikle akademik çevrelere yönelik yenilikçi bir çözüm olarak ‘Öğrenme Modu’nu duyurdu. Bu yeni yöntem, bilgiyi doğrudan sunmak yerine, kullanıcıyı eleştirel düşünmeye ve derin sorgulamaya yönlendiriyor.
Claude'un Öğrenme Modu, öğrencileri muhakeme süreçlerinde destekliyor. Yapay zeka, sorulara basitçe cevap vermek yerine, öğrenciyi, "Bu soruna nasıl yaklaşırdınız?", "Sonucunuzu destekleyen kanıt nedir?" gibi Sokratik sorgulama teknikleriyle yönlendirerek kavramsal anlamayı derinleştiriyor. Ayrıca temel prensipleri vurgulayarak, bilgiyi sadece yüzeysel olarak sunmak yerine öğrencilerin konunun özünü kavramasını sağlıyor. Araştırma makaleleri, çalışma rehberleri ve yapılandırılmış taslaklar gibi çeşitli araçlar sunarak öğrenme sürecini destekliyor.
BİLİNÇLİ KULLANIM ŞART
Özetle, üretken yapay zekanın olumsuz etkilerinden kaçınmak için bilinçli kullanım şart. Keskin bir bıçak gibi bu teknolojiyi doğru şekilde kullandığımızda öğrenme sürecimizi pekiştiren ve eleştirel düşünme yeteneğimizi geliştiren güçlü bir araca dönüşebilir. Claude’un Öğrenme Modu, yapay zekanın öğrenme üzerindeki olası negatif etkilerine karşı geliştirilen etkili bir çözüm olarak, gelecekteki eğitim yaklaşımlarına ilham verebilir. Bu teknolojiyle ilişkimizde belirleyici olan, bilgiyi tüketirken sorgulayan, analiz eden ve sentezleyen bir zihinsel alışkanlık geliştirmemiz olacaktır. Böylece, yapay zeka ile birlikte insan zekasının da yeni bir evresine geçebiliriz.