Nüfus etütleri bize ne söyler?

Başlıktaki sorumuzun cevabı aslında çok nettir. Nüfus etütleri bize hakikaten çok şey söyler. Öncelikle bilmemiz gerekir ki, demografik bilgiler bir bölgenin veya ülkenin nüfusu hakkında detaylı verileri toplamayı ve analiz etmeyi amaçlayan önemli bir stratejik araçtır. Verilerimizin ve analizimizin doğru ve ciddi olması kaydı ile çok yönlü bilgiler verir. Aslında ülke sosyolojisine dair ne varsa nüfus etütleri bize bunun tümünü söyler. Hem de bütün boyutları ile. Dikkatli bir gözün görebileceği her şeyi tüm ayrıntıları ile bize ifade eder. 

Bu açıdan her ülke veri kaynağı olarak bu türden bir müessese sahibidir. Ülkemizin bu alandaki kurumu en son ismiyle TÜİK’tir. Cumhuriyet döneminde 1926 yılında Merkezi İstatistik Dairesi tesis edilmiş, daha sonra ise İstatistik Umum Müdürlüğü’ne dönüştürülmüştür. 1962 yılında Başbakanlığa bağlı Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) kurulmuş ve 2005 yılında da Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) dönüştürülmüş. TÜİK, ülkemizin bu alanda geleneği olan güçlü bir kurumudur. 

*           *           *

TÜİK verileri ile ülkemizin; planlama, kaynak yönetimi, iktisadi gelişme, sosyal hizmetler, risk değerlendirme ve yatırım ve ticaret politikaları belirleniyor. Dolayısıyla bu veriler, ülkenin bütün alanlarında politika belirlemenin temel dayanağı oluyor. Sosyolojik açıdan nüfus etütlerinin önemi ise; araştırmacılara toplumun yapısını, dinamiklerini ve değişimlerini anlamak için kritik veriler sunar. 

Toplumsal yapının anlaşılmasından, eşitsizliklerin tespitinden tutun da demografik hareketliliğin ve göçün izlenmesi, eğitim ve sağlık siyasetinin şekillenmesi, kültürel değişimin takibi ve toplumun geleceğine ilişkin projeksiyon yapma imkanı verir. Böylece tüm istatistiki veriler; toplumsal sorunların anlaşılması ve toplumun daha iyi bir geleceğe hazırlanması yönünde değerlendirilmiş olunur.

Nüfus konusunda TÜİK’ten sonra en eski ve fonksiyonel kurum; 1967’de Ankara’da kurulan Nüfus Etütleri Enstitüsü’dür. Hacettepe Üniversitesi’nin Kurucu Rektörü Prof. Dr. İhsan Doğramacı ve enstitünün Kurucu Müdürü Prof. Dr. Nusret Fişek’in çalışmalarıyla kurulan enstitü, alanında birçok araştırma, yayın yapmış ve çok sayıda uzman hoca yetiştirmiştir. Hacettepe Üniversitesi bünyesinde kurulan enstitü, iki tıp doktorunun kurduğu ama yüzü sosyal bilimlere dönük bir kurum olarak halen varlığını ve etkisini devam ettiriyor. 

*           *           *

Nüfusu iyi etüt etmek hem politika geliştirme yönünde sağlıklı bir zemin oluşturur ve ufuk açıcı vizyon sağlar hem de sonucu değerlendirmede isabet olur. Herhangi bir konuda nüfus analizi yolu ile yapılacak projeksiyonlar daha tutarlılık ve sağlamlık arz eder. Özellikle hangi konu olursa olsun izleme ve değerlendirmede nüfus etütleri son derece önemli rol oynar ve ilgili konularda tedbir geliştirmek için de çok doğru bir hareket noktasıdır. 

İfade ettiğimiz üzere nüfus etütleri demografik yapımız üzerine bütün ayrıntıları bize söyler. Bu ayrıntılar bize o alanlarla ilgili vizyonu olan tutarlı politikalar geliştirmemizi sağlar. Aynı zamanda izleme ve değerlendirme imkânı verir. Sözgelimi; ortalama ilk evlilik yaşının her iki cinste birden yükseliyor olması, bir veri olarak bugün ve geleceğe yönelik ne türden tehlikeleri beraberinde getireceği ve hangi tedbirlerin alınması gerektiğini ortaya koyar. Tabii ki önemli olan; ilk olarak doğru demografik veriyi iyi etüt etmek, ikincisi ise bu doğrultuda tedbir geliştirebilmektir. Bu sebeplerle tüm birimlerimiz üretilen veriler üzerinden kendi alanları ile ilgili analizler yapmaları ve kendi projeksiyonlarını oluşturmaları beklenir. Bu takdirde veri üretmenin bir anlamı olur, maksat da hasıl olmuş olur. 

23 Ekim 2023 Pazartesi