2015 ve 2016’da dünya ticaretinde yaşanan daralmaya 2017 başında Trump yönetiminin ticarette korumacılık yaklaşımı eklenince endişeler artmıştı. Ancak 2017’de dünya ekonomisinde yaşanan iyileşme endişeleri yersiz kıldı ve dünya ticareti 2017’de yeniden büyümeye başladı.
1 - DÜNYA MAL TİCARETİ 2017’DE YÜZDE 8 BÜYÜYEREK 17.25 TRİLYON DOLARA ULAŞTI
2015’ten sonra 2016’da da dünya mal ticareti yüzde 3.2 küçülerek 15.96 trilyon dolara geriledi. 2017’de ise miktar olarak yüzde 3.6 ve değer olarak ise yüzde 8 büyüdü. Böylece dünya mal ticareti 2017’de 17.25 milyar dolar olarak gerçekleşti.
2 - TİCARET ARTIŞININ ARKASINDA DENGELİ KÜRESEL BÜYÜME VE SANAYİ ÜRETİMİNDE ARTIŞ VAR
Ticaretteki bu gelişmenin arkasında dünya ekonomisinde yaşanan dengeli büyüme bulunuyor. Dünya ekonomisinde büyüme, beş özellik gösteriyor. Bölgeler ve ülkeler büyüyor, sektörlerde büyüme yaşanıyor. Büyümeler, potansiyellere yakın ve balon riski yok. Büyüme istihdam oluşturuyor ve en önemlisi büyüme, sanayi üretimine dayalı gerçekleşiyor. Bu nedenle kalıcı ve sağlıklı bir büyüme sürecine girildi ve bu da ticareti destekliyor.
3 - SANAYİ ÜRETİMİ, SANAYİ MALI TALEBİ VE SANAYİ ÜRÜN FİYATLARI ARTIYOR
Dünyada, tüm ülkelerde sanayi üretimleri, sanayi malı talebi ve sanayi malı fiyatları artış gösteriyor. Özellikle ABD ve AB’de sanayi PMI verileri 60 seviyesini aşarak küresel kriz öncesi seviyeleri de geçmiş bulunuyor. Japonya’da sanayi PMI verisi 54.2 ile son 10 yılın zirvesine ulaştı. Çin sanayi PMI verisi de 50 üzerinde kalarak dönüşüm içinde büyümesini sürdürüyor. Sanayi üretimindeki artış, sanayi ara malı ve girdi talebini de genişletiyor. Talep artışı, üç yıl sonra sanayi fiyatlarında yeniden artışın başlamasına da neden oldu. Sanayi tarafındaki bu olumlu gelişmeler, küresel ticareti de olumlu etkiliyor.
4 - TÜM İHRACATÇI ÜLKELERDE İHRACAT ARTIŞI YAŞANIYOR
2015 ve 2016’da hemen tüm ülkelerde ihracat geriledi. 2017’de ise bu kez hemen tüm ülkelerde ihracat artışı yaşandı. En büyük ihracatçı Çin’de ihracat 2016’da yüzde 7.8 küçülürken 2017’de bu kez yüzde 10’u aşan büyüme gerçekleşti. ABD ihracatı 2016’da yüzde 3.4 küçülmüşken 2017’de yüzde 6.5 arttı. Almanya’nın ihracatı 2016’da yüzde 0.8 büyümüşken 2017’de yüzde 9 arttı. Japonya ihracatını 2016’da yüzde 3.2 artırmışken 2017’de artış hızı yüzde 8’e yaklaştı. Güney Kore’nin ihracatı ise 2016’da yüzde 6.1 düşmüşken 2017’de yüzde 17.5 yükselme gösterdi. İhracatta en yüksek sıçramayı ise yüzde 32 ile Vietnam gösterdi.
5 - PARA BİRİMLERİNDEKİ DALGALANMALARIN ETKİSİ AZALDI
2015 ve 2016’da dünya ticaretinde dolar cinsinden ölçülen küçülmede para birimleri arasındaki dalgalanmanın da etkisi oldu. Euro, Sterlin ve Yen, 2015 ve 2016’da dolar karşısında değer kaybetti ve kendi para cinsinden yaptıkları ihracatın dolar karşılığı azaldı. 2017’de ise önemli para birimleri arasında dalgalanmanın önemli ölçüde azaldığı görülüyor. Euro, dolar paritesi ortalaması 2016’da 1.10 iken 2017’de 1.12 oldu. Sterlin ve Yen’in de dolar karşısında dalgalanması azaldı. Gelişen ülkelerin para birimleri de değer kazandı ve istikrar kazandı. Böylece paritelerdeki dalgalanmaların ticaret üzerindeki sınırlayıcı etkisi 2017’de en aza indi.
6 - DÜNYA TİCARETİ 2018’DE DE YÜZDE 7-8 BÜYÜME GÖSTEREBİLİR
Dünya ticaretinde yeniden büyümeye yol açan tüm koşullar, benzer şekilde 2018’de de devam edecek. Bu çerçevede dünya mal ticaretinin 2018’de miktar olarak yine yüzde 3.6 ve değer olarak da yüzde 7-8 arasında büyümesi bekleniyor. Dünya mal ticareti 18.3-18.4 trilyon dolara ulaşacak. 2018’de ihracat için ABD ve AB hızlı büyüyen pazarlar olacak. Başta Rusya olmak üzere yakın ve komşu ülkelerimizde de ekonomik iyileşme ithalat artışını hızlandıracak.
Son Söz: 2018’de ihracat en ümit vaat eden iktisadi faaliyet gibi görünüyor.