PROF. DR. AHMET EMRE BİLGİLİ

Kızılay’ın çiçeği burnunda kuruluşu olan ‘Kızılay Akademi’, yaptığı işlerle kısa zamanda bu tür bir teşebbüsün doğru olduğunu gösterdi. Yani, bir yardım kuruluşunun bünyesinde yarı akademik bir kuruluşun mevcudiyetinin aslında tamamlayıcı bir fonksiyon üstleneceğini ve yeni işler ortaya çıkarılmasında iyi bir araç olduğunu göstermiş oldu. Bu çerçevede hem akademiyanın bir eksikliği giderilmiş hem de Kızılay için hayırlı neticeler doğuracak iyi bir fikrin yürürlüğe girmesine vesile olunmuş oldu.

Bu iyi fikir; yollarda zaten hazır mobil kuvvet olan uzun yol şoförlerinden ‘acil yardım eğitimi’ verilerek bir afet anında yararlanabilmek. İşte, ‘Yollar Sensiz Olmaz, Uzun Yol Şoförlüğü Araştırması’ bu fikirden doğdu ve Kızılay için bunun alt yapısını sağlayacak. Aslında projenin fikir babası Kızılay Genel Müdürü Dr. İbrahim Altan, bu fikrini Kızılay Akademi yokken ortaya atmış, müzakere edilerek fikri hazırlığı yapılmış fakat araya pandemi girince ertelenmişti. İşin icrası böylece Alpaslan Durmuş yönetimindeki Kızılay Akademi’ye nasip olmuş oldu.

Araştırma; uygulamalı sosyo-psikolojik bir araştırma olacak. Bunun için araştırma ekibi TIR şoförleri ile birlikte sefere çıkacak, belirlenen ölçekler uygulanacak, gözlemler yapılacak, notlar düşülecek. Uzun yol şoförlerinin ‘yol halleri’ bütün yönleri ile mercek altına alınacak. Onların özellikle aile boyutu, çocukları ve eşleri ile görüşmeler yapılacak, firma sahipleri ve şoförlerle odak grup çalışmaları yapılacak, bu alanın problemlerine yönelik tespitler de kayda geçirilecek. Bir yıl süreceğini tahmin ettiğimiz çalışma sonunda uzun yol şoförlüğü konusunda kapsayıcı bir rapor ortaya çıkmış olacak. Biz de Doç. Dr. Mustafa Otrar ile birlikte araştırmanın akademik sorumluluğunu üstlenmiş olduk. Tahminimiz ve arzumuz; araştırma verilerinin raporlaştırılmasının, ülke genelinde konu ile ilgili yeni açılımlara ve imkânlara vesile olacağıdır.

UZUN YOL ŞOFÖRÜ NASIL YETİŞİR?

Çalışmanın hazırlık toplantıları esnasında hem şoförlerden hem de nakliyecilerden duyduğumuz ortak bir problem; uzun yollar için şoför yetişmiyor, şoför ithal etmek durumunda kalabiliriz türünden sözler olunca, bu problemin hakikati ve çözümü üzerinde kafa yormak gerektiği ortaya çıktı. Problem kabaca şuydu: Kamyonların teknolojisinin yükselmesi ve buna muvazi olarak yolların da konforunun artması sonucu ‘muavin’ dediğimiz, yolda şoförün hem yardımcısı hem de yoldaşı olan kişiye ihtiyaç ortadan kalkmıştı.

Muavin çalıştırmanın bedelini de düşünen nakliyeciler, bu maliyetten kurtulmak için şoförü tek başına sefere göndermeyi tercih etmişlerdi. Bu durum iki açıdan mesleğe zarar vermişti. Birincisi ve en önemlisi; muavinlik ile usta-çırak usulü yetişen yeni şoförlük ocağı sönmüştü. İkincisi ise şoförün yoldaşı olan muavinler, birçok açıdan eksikleri gideren bir rol oynuyorlardı. Bu durum şoförün tercihinden çok maliyeti düşürmeye yönelik işverenin tercihi idi. Aslında küçük bir tasarruf gibi görünen muavini devreden çıkarmak, meslek açısından stratejik bir kayıp idi. Fakat gelinen nokta itibarı ile yapacak bir şey yok maalesef. Kapital sahipleri ve daha fazla kazanma hırsının doğal bir sonucu idi.

Şimdi yeni şoför nasıl yetişir konusuna dönelim ve buna kafa yoralım. Milli Eğitim Bakanlığı tecrübemiz, bize çözüm konusunda uygulanabilir bir fikir veriyor. Bilindiği üzere Bakanlık, eskinin Çıraklık Eğitim Merkezlerini güncelleyerek daha cazip bir formata dönüştürdü. Şimdilerde adı Mesleki Eğitim Merkezi olan bu kurumların işleyişi ve cazibesi artırıldı. Kısaca; kalfalık, ustalık belgelerinin yanında lise diploması da verilmesi iyi oldu. Yaş serbestiyeti de var. Derslerin sadece haftada bir gün verilmesi, diğer günlerde öğrencinin fiilen işte çalışması ve buna kısmi devlet desteğinin de verilmesi işvereni rahatlatan bir unsura dönüştürdü.

Teklifimiz; büyük nakliye/lojistik firmalarının Mesleki Eğitim Merkezleri açmalarıdır. Yaş sınırlaması da olmadığı için ortaokul mezunları bu merkeze alınsalar, haftada bir gün zorunlu derslerini firma bünyesinde yaparlar, sonra da muavin olarak şoförlerimizin yanında sefere çıkarlar. Şoföre yoldaş, işlerinde yardımcı kuvvet olurlar ve usta çırak usulü uzun yol şoförlüğünü öğrenirler. 18 yaşını doldurduklarında da ehliyetlerini alıp öncelikle küçük araçlarda tecrübe edinip yılları dolunca da büyük araç ehliyeti alıp uzun yol şoförlüğüne başlasalar nasıl olur?

İlk tecrübeyi Kızılay, kendi lojistik birimi bünyesinde bir Mesleki Eğitim Merkezi kurarak başlayabilir. Sadece şoför değil, lojistik kapsamı içerisinde neye ihtiyaç duyuyorsa aslında burada yetiştirebilir.

25 Şubat 2022 Cuma