Türkiye’nin ithalatındaki gelişmeler iktisadi faaliyetler ve işlerin seyri açısından da önemli bir gösterge oluyor. 2017 yılının ilk çeyrek döneminde Türkiye’nin toplam ithalatı yüzde 7.7 artarak 50.39 milyar dolara yükseldi. Son üç yıldır gerileyen ithalat 2017 yılında yeniden artışa geçti. İthalattaki artışın ayrıntılarını ve iktisadi faaliyetler için neler söylediğini değerlendirelim.

1. Yatırım malları ithalatında gerileme

Yılın ilk çeyrek döneminde yatırım malları ithalatı yüzde 17.5 geriledi ve 6.89 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye halen yatırım mallarında önemli ölçüde dışarıdan ithalatı tercih ediyor. Yurt içindeki üretime rağmen ithal yatırım malları daha çok teveccüh görüyor. Bu çerçevede yatırım malı ithalatındaki gerileme Türkiye’de yatırımların zayıf seyrettiğini gösteriyor. Nitekim yurt içi makine ve teçhizat üretimi de yılın ilk çeyrek döneminde sadece yüzde 0.3 büyüdü. Yine yatırım mallarının aksam ve parçalarının ithalatı sadece yüzde 4.2 arttı.

2. Sanayi için işlem görmüş ara malı ithalatı yüzde 14.8 arttı; sanayi üretiminde çarklar yavaş dönerken hammadde fiyat artışları etkili oluyor

Son iki yıldır sanayi için işlem görmüş hammaddeler ithalatı gerileme gösterdi. 2017 yılının ilk çeyrek döneminde ise sanayi için işlem görmüş hammaddeler ithalatı yüzde 14.8 arttı. Döviz kurlarındaki yükselmeye rağmen bu yüksek ithalat artışı ilk bakışta sanayi üretiminde önemli canlanma izlenimi oluşturuyor. Ancak yılın ilk çeyrek döneminde imalat sanayi üretimi sadece yüzde 1.6 büyüdü. Bu veri de dikkate alındığında ithalat artışının daha çok hammadde fiyatlarındaki yükselmeden kaynaklandığı görülüyor. Ancak nisan ve mayıs aylarında imalat sanayinde üretimin önemli ölçüde toparlandığı da ayrıca not edilmeli.

3. Taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları ithalatı yüzde 13.7 arttı; otomotiv sektörü sanayide sürükleyici

Taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları ithalatı yılın ilk çeyrek döneminde yüzde 13.7 arttı. Otomotiv sanayi küresel ölçekte tedarik zincirine sahip. Otomotiv üreticilerinde üretim artışı ile birlikte küresel zincirden tedarik de yükseldi. Nitekim yılın ilk çeyreğinde Türkiye’de motorlu kara taşıtları sanayi üretimi yüzde 19.4 büyüdü. İmalat sanayi içinde en yüksek üretim artışı motorlu kara taşıtları sanayine ait ve sektör genel sanayiyi de sürüklüyor. Üretim artışının ihracat nedeniyle gerçekleşmesi de ayrıca önemli bir gelişmedir.

4. Petrol ve doğalgaz ithalatı yüzde 40.5 arttı

Türkiye’nin petrol ve doğalgaz ithalatı yılın ilk üç ayında yüzde 40.5 arttı. İthalattaki bu artışa karşın tüketimde sınırlı bir artış gerçekleşti. Bu çerçevede artışın önemli kaynağı petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki yükselmedir. 2016 yılı ilk çeyreğinde varil petrol fiyatları 30 dolara kadar gerilerken, 2017 yılı aynı döneminde 50 doları aştı. Petrol ve doğalgaz ithalatındaki artış iktisadi faaliyetlerdeki artıştan çok büyük ölçüde fiyatlardan kaynaklandı.

5. Tüketim malı ithalatında yüzde 12.7 gerileme; korunma önlemleri ve artan döviz kurları etkili oluyor

2017 yılının ilk çeyrek döneminde tüketim malları ithalatı yüzde 12.7 geriledi. Tüketim malları ithalatındaki gerileme birkaç sonuç ile değerlendiriliyor. İlki; içeride tüketim malı tüketiminde sınırlı artış yaşanmaya devam ediyor. Bir başka deyişle tüketimde ithalattaki gibi bir düşüş yaşanmadı. Ancak iç talepteki zayıflık bazı ithal ürünlerin ithalatını azalttı. Döviz kuru artışları ise tüketim malı ithalatındaki gerilemede daha etkili oluyor. Bazı tüketim ürünleri için getirilen korunma önlemleri de ithalatı azaltıyor. Sonuç olarak tüketim malı ithalatındaki gerileme tüketim malı talebinin dışındaki unsurlardan daha çok etkilendi.

Son söz İthalattaki gerilemeye rağmen iktisadi faaliyetlerdeki sınırlı büyüme devam ediyor.

05 Haziran 2017 Pazartesi