Bir düşünelim. Evliya Çelebi ismi anılınca uzmanlarının dışında aklımıza gelen ne olur? Bir rüya görmüştür, şefaat Ya Resulallah diyeceği yerde Seyahat Ya Resulallah demiştir, çok sayıda ülkeye seyahat etmiştir.
Hezarfen Ahmet Çelebi denince yine uzmanlarının dışında aklımıza ne gelir? Galata Kulesinden kanat takıp uçan bir adam olarak hatırlarız. Birazcık ilgisi olanlar da Üsküdar’a indiğini hatırlar.
Daha yakın tarih üzerine mesela Ahmet Hamdi Tanpınar ismi ortalama insana ne hatırlatır diye düşünelim. Şair ve edebiyatçı kişiliğidir ilk aklımıza gelen. Belki biraz ilgili olanlar da Huzur ve Beş Şehir isimli kitabını hatırlayabilir. Veya yine aynı kuşaktan bir şair olarak Kendi Gökkubbemiz’in yazarı Yahya Kemal’i de hatırlayabiliriz.
İstanbul’a mal olmuş bu önemli isimleri dilediğimiz kadar uzatmak mümkün. Küçük bir araştırma yapsak; ‘bu önemli isimlerle ilgili neler hatırlanıyor’ diye. Ortaya çıkacak tablo hepimiz için, kültürel düzey açısından çok üzücü olacağını biliyoruz. Gerçekte ise bu isimler asla bu kısır bilgilerden ibaret değildir ve çok daha fazlası vardır ve de hatırlanmasının bir o kadar yararı vardır.
Bir örnek üzerinden gidelim. Geçtiğimiz hafta Seyyahı Alem Evliya Çelebi’nin 408. doğum yıldönümünü kutladık. Belki de uzun yıllardır ilk kez. O da, oldukça mütevazı bir etkinlikle ama çok anlamlı bir formatta. Evliya Çelebi’nin çocukluğunun geçtiği mahallenin bir camisi olan Ahi Çelebi Camii’nde. Diğer bir deyişle o meşhur rüyada kendini gördüğü Cami’de. Program Evliya Çelebi hakkında yaptığı akademik çalışmalarla tanıdığımız Prof. Dr. Hayati Develi’nin kısa bilgilendirici konuşması ile başladı. Daha sonra hafızlar mevlitten bir kısım okudular. Ardından da İstanbul müftümüz Prof. Dr. Hasan Kamil Yılmaz hoca Türçek Derneğinin organize ettiği ve okunan hatimlerin duasını yaptı. Buradaki program yine Türçek Derneğinin şerbet ve helva ikramı ile son buldu. Katılımcılar buradan Hayati Develi Hocanın rehberliğinde mini bir Evliya Çelebi kültür turu ile Enderun’da yetiştiği Topkapı Sarayı’na ulaştılar.
Evliya Çelebi dediğimiz zatın kişiliğini, başardıklarını, o büyük ve eşsiz eseri olan Seyahatname’yi, devlet adamlığını, bilginliğini ve bir bütün olarak düşündüğümüzde; İstanbul’da yaşamış ve Enderun eğitimi ile yetişen bu büyük zatın bugünün İstanbul’u için önemi daha rahat anlaşılabilir.
Bu bağlamda; Galata Kulesi’nden Üsküdar’a uçan Hezarfen Ahmet Çelebi veya daha yakın dönemden Ahmet Hamdi Tanpınar veya bir başka İstanbul değerini bu şehrin bugünü ile ilişkilendirdiğimizde kazanımları bir düşünelim. Bizim de isteğimiz tam olarak bu. Konuyu gündeme getirmemizden en önemli muradımız; İstanbul’un şehir olarak ilham vericiliğinin devam etmesidir. İşte tam da bu nedenlerle İstanbul’un tüm bu değerli kişilerini anarak yaşatmakla mükellefiz. Zira İstanbullunun kazanımı buradadır. İstanbul’da yaşayanlar İçin ilham kaynağı bu değerlerdedir.