İnşaat ve konut sektörü, Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden biri olmayı sürdürüyor. Sektördeki gelişmeler ekonominin genel performansında da belirleyici oluyor. Bu nedenle inşaat ve konut sektöründeki son gelişmeleri değerlendirelim:
1 - İLK DOKUZ AYDA ALINAN YAPI RUHSATLARI YÜZDE 6.1 ARTTI
2016’nın ilk dokuz ayında alınan yapı ruhsatları metrekare bazında yüzde 6.1 artmış ve 143.5 milyon metrekareye ulaşmıştır. Üçüncü çeyrekteki yavaşlamaya rağmen ilk dokuz ay sonu itibariyle geçen yılın üzerinde yapı ruhsatı alınmıştır. 2016 ilk dokuz ayında konutlar için alınan yapı ruhsatları yine metrekare bazında yüzde 10 büyümüş ve 109.7 milyon metrekare olmuştur. Konut dışı binalar için alınan yapı ruhsatları ise yüzde 5 gerilemiş ve 33.8 milyon metrekareye inmiştir. Konut dışı binalara yönelik yatırım iştahı zayıflamıştır. 2016’nın ilk dokuz ayında geçen yıla göre bir büyüme olmakla birlikte 2014 seviyesinin altında kalınmaktadır. 2016 ilk dokuz ayında alınan konut yapı ruhsatları daire sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8.2 artmış ve 689 bin 583 adet olmuştur.
2 - İSTİHDAM AĞUSTOS AYINDA 2.04 MİLYON KİŞİ OLDU
İnşaat sektöründe istihdam ağustos ayında 2.04 milyon kişi ile temmuz ayındaki istihdamın altında gerçekleşmiştir. İnşaat sektöründe istihdam son üç aydır azalmaktadır. İnşaat sektöründeki istihdamın toplam istihdam içindeki payı ise yüzde 7.4 olmuştur. İstihdam geçen yılki Ağustos ayı istihdamının ise üzerinde gerçekleşmiştir.
3 - GÜVEN ENDEKSİ
İnşaat sektöründe güven endeksi kasım ayında 4.5 puan daha gerilemiştir. Yaz aylarında gerilemeye başlayan güven endeksi darbe girişiminin etkisi ile ağustos ayında önemli ölçüde düşmüştü. Eylül ayında etki azalarak sürmüştü. Ekim ayından sonra kasım ayında da güven endeksinde önemli kayıplar oluşmuştur. Böylece güven endeksi temmuz-kasım döneminde toplam 15.4 puan gerilemiştir. Güven kaybı daha çok sektörün dışındaki dinamiklerden kaynaklanmaya devam etmektedir. Kasım ayında güven endeksi geçen yılın Kasım ayı güven seviyesinin de 8.8 puan altına gerilemiştir.
Mevcut inşaat işlerinde yaz aylarında görülen dalgalanma içinde eylül ayında mevcut işlerde bir toparlanma olmuştu. Ekim ayından sonra kasım ayında da mevcut işlerde gerileme yaşanmıştır. Mevcut işlerin mevsimsellik katkısı ile daha yüksek olması beklenirken genel siyasi ve jeopolitik gelişmeler işlerde gerilemeye yol açmaktadır. Mevcut inşaat işleri seviyesi kasım ayında geçen yılın kasım ayındaki mevcut işler seviyesinin de 4.9 puan altında gerçekleşmiştir.
4 - DÜŞEN FAİZLER SATIŞLARI ARTIRDI
Ekimde konut satışları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 25.1 artarak 130.274 adet olmuştur. Birinci el satışlar ekim ayında yüzde 22.0 artarak 61.677 adede yükselmiştir. İkinci el satışlar ise yüzde 28.1 artmıştır. Ekim ayında ipotekli satışlar ise yüzde 71.8 yükselerek 48.110 adet olmuş ve yılın en yüksek aylık ipotekli satışına ulaşılmıştır. İpotekli satışlarda bankaların düşük faizli kredi uygulaması etkili olmaktadır. Ocak-ekim döneminde ise birinci el konut satışı 4.8 artarak 496.427 adet olmuştur. İkinci el konut satışları ise yüzde 1.1 gerileyerek 569.658 adet olarak gerçekleşmiştir. İlk el satışlardaki yavaşlama eylül ve ekim aylarındaki yeni ev satış kampanyaları ve düşen faizler ile birlikte yeniden toparlanmaya başlamıştır.
5 - KONUT KREDİSİ AYLIK ORTALAMA FAİZLERİ YÜZDE 0.96’YA KADAR GERİLEDİ
Konuta yönelik talebin yeniden canlandırılması yönelik olarak konut kredisi faiz oranlarında uygulanan indirim kampanyaları kasımda yeni bir ivme kazanmıştır. Çok sayıda önemli büyük banka konut kredisi faizlerinde yeni indirimlere gitmişlerdir. Aylık ortalama konut faizleri birçok banka tarafından yüzde 0.9’a kadar çekilmiştir. Buna bağlı olarak Kasım ayında kullandırılan tüm konut kredilerinde ağırlıklı ortalama aylık faiz oranı yüzde 0.96’ya gerilemiştir.
Son Söz: Konut sektöründeki satış ve faiz kampanyaları ile sağlanan canlılık inşaat sektörünü de olumlu etkileyecektir.