İnşaat sektöründe faaliyetler, mevsimsellik ile azalmaya başlamış olmakla birlikte yüksek seviyede devam ediyor. İnşaat sektöründeki yüksek istihdam verisi de bunu destekliyor. Bu çerçevede ekonominin lokomotiflerinden biri konumundaki inşaat sektöründeki gelişmeleri ve beklentileri değerlendirelim:

1 - İNŞAAT SEKTÖRÜNDE TALEP İYİ

İnşaat sektöründe faaliyetlere yönelik talep ve arz yönlerinde önemli gelişmeler yaşanıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun inşaat sektörü güven endeksi verileri, bu önemli gelişmeleri yansıtıyor. Öncelikle inşaat sektöründe talep tarafında canlılık devam ediyor. Talep yetersizliği bu yılın en düşük seviyelerinde gerçekleşmeye devam ediyor. Bu, inşaat sektörü ile ilişkili diğer tüm sektörler için de olumlu bir gelişme.

2 - FİNANSMAN SORUNLARI FAALİYETLERİ KISITLAMAYA BAŞLADI

Olumlu talep koşullarına karşın finansman sorunları, faaliyetleri kısıtlayan en önemli engel haline geldi. Finansman sorunları, yılın başındaki sıkıntılı dönemin seviyelerine ulaşmış. İnşaat sektöründe faaliyetleri kısıtlayan finansman sorunları birkaç nedenden kaynaklanıyor. Öncelikle yılın ilk yarısında hızla genişleyen banka kredisi olanakları son aylarda önemli ölçüde sıkılaştı. Bu gelişmeden inşaat sektörü de olumsuz etkileniyor. Bir diğer neden, faiz oranlarında ve döviz kurlarında görülen artışların meydana getirdiği maliyet baskısı. Bir üçüncü neden ise üretici firmaların uyguladıkları kampanyaların oluşturduğu nakit sıkışıklığı. Konut üretimi tarafında yüzde 5 peşinatlı, peşinatsız ve hatta 2019’a kadar ötelenen ödeme kampanyalı satışlar, yoğun rekabet oluştururken, nakit akışlarını da bozuyor. İnşaat sektöründeki finansman sorunları, iş ortaklarını etkileyebilecek.

3 - YENİ ALINAN İNŞAAT İŞLERİ SEVİYESİ DURAĞANLAŞTI, ANCAK HALEN YÜKSEK SEVİYEDE

Türkiye İstatistik Kurumu’nun İnşaat Sektörü Güven Endeksi’nde, eylül ayında alınan yeni iş siparişlerinde endişe veren hızlı düşüşün ardından ekimde düşüş durdu ve 0.1 puan ile çok sınırlı bir artış yaşandı. Kasımda ise bu kez çok sınırlı ve 0.4 puan düşüş gerçekleşti. Yeni iş siparişlerinin mevsimselliğe rağmen belli bir seviyede kalması önümüzdeki aylardaki faaliyetler için moral veriyor. Nitekim yeni iş siparişleri seviyesi geçen yılın aynı ayına göre 5.8 puan yukarıda bulunuyor.

4 - ALINAN KONUT YAPI RUHSATLARINDA ÖNEMLİ ARTIŞ VAR

2017’nin ilk çeyreğindeki gerilemenin ardından ikinci ve üçüncü çeyrek dönemlerde alınan konut yapı ruhsatları sayısında sıçrama yaşandı. İlk dokuz ayda alınan yapı ruhsatı sayısı 1.1 milyon daireyi geçti. Tamamlanarak yapı izni alınan daire sayısı bunun yaklaşık yarısında kaldı. 1 Ekim’de değişen imar yasası nedeniyle önceki koşulları içeren ruhsatların alınması için gösterilen talep sıçramanın ana nedeni oldu. Buna rağmen alınan yapı ruhsatı ile yapı izni daire sayısı arasındaki fark, stokların şişmesi riski taşıyor.

5 - KONUT SATIŞLARI

Konut satışları, temmuz-eylül döneminde yüksek bir artış gösterdi. Ekimde ise konut satışları yüzde 5.7 gerileyerek 122 bin 882 adede indi. Ekimdeki bu gerileme, beklenen ve makul bir düşüş olarak değerlendiriliyor. Nitekim biten vergi indirimleri ve öne çekilen talebin soluklanması sonucu ekimde yavaşlama olağan karşılanıyor. Ayrıca ekimdeki satış miktarı, bu yılın en yüksek üçüncü aylık satışı olarak gerçekleşti. Yılın ilk 10 ayında, konut satışları geçen yıla göre yüzde 8.2 arttı ve 1 milyon 153 bin 610 adede ulaştı.

6 - YENİ KONUTLARDA SENETLE SATIŞLARIN PAYI GERİLEMEYE DEVAM EDİYOR

Yeni markalı konutların satışlarında kullanılan araçların içinde senetlerin payı mayısta yüzde 55’e kadar yükseldikten sonra izleyen aylarda kademeli olarak geriledi. Banka kredilerinin son iki ay içinde payında artış görülüyor. Peşin alım ise ekimde yükseldi. Konut üreticileri daha güvenli satış araçlarına yöneliyor.

Son Söz: İnşaat sektöründe üretim ve işler tarafı canlı olmasına karşın satış ve finansman tarafı azami dikkat istiyor.

04 Aralık 2017 Pazartesi