Türkiye önemli seçimleri geride bırakmış olup, yeni yönetim sistemine geçiş sürecini yaşıyor. Aynı zamanda ekonomideki sektörler yeni açıklanacak ekonomi politikalarını bekliyor. İnşaat sektörü son 10 yıldır ekonomide en canlı iktisadi faaliyetlerin başında geliyor. Kamunun da inşaat sektörüne yönelik destekleri bulunuyor. Bununla birlikte yeni döneme geçilirken, inşaat sektöründe de biriken sorunlar bulunuyor. Bu çerçevede inşaat sektöründeki son gelişmeleri ve beklentileri değerlendirelim:

1 - İNŞAAT İŞLERİNDE YAVAŞLAMA YAŞANIYOR

Alınan yüksek yapı ruhsatlarına rağmen satışlardaki ve kiralamalardaki yavaşlama nedeniyle yeni inşaat başlangıçları önemli ölçüde sınırlandı. Konut tarafında satışlarda, ticari gayrimenkullerde ise kiralama tarafındaki yavaşlama yeni inşaat işlerini sınırladı. Bu nedenle yeni dönemde daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir gayrimenkul ve konut talebinin sağlanması gerekiyor.

2 - İNŞAAT SEKTÖRÜNDE MALİYETLER İLE FİYATLAR VE KİRALAR DENGESİ BOZULDU

Emtia fiyatları ve enflasyondaki artış ve de Türk Lirası’nın değer kaybı ile birlikte inşaat maliyetleri son iki senedir önemli ölçüde artarken, zayıf talebi canlandırmaya yönelik kampanyalar nedeniyle satış fiyatları durağanlaştı, bazı alanlarda ise geriledi. Ticari gayrimenkullerin kiralamalarında ise çoğunlukla yabancı para birimleri kullanılıyor. Döviz kurlarındaki yüksek artışlar ile yeni kiralamalar önemli ölçüde yavaşlarken, mevcut kiracılar da ödeme sıkıntısı çekiyor. Bu nedenle inşaat ve gayrimenkul sektöründe maliyetler ile fiyatlar ve kiralar arasında dengenin yeniden kurulmasına ihtiyaç bulunuyor.

3 - MÜTEAHHİTLERİN FİNANSMANA ERİŞİM SIKINTILARI SÜRÜYOR

Müteahhitler ve konut üreticileri için finansmana erişim sorunu yeni inşaat işlerine başlanmasını en çok sınırlayan unsurlar olmaya devam ediyor. Finansman sorunu birkaç nedene bağlı olarak yaşanıyor. Öncelikle inşaat sektörü tüm diğer sektörler gibi TL’nin değer kaybı ile TL faizlerdeki atıştan olumsuz etkilendi ve işletme sermayesi ihtiyacı arttı. Satışlar tarafındaki yavaşlama ise nakit akışlarının hedeflerin altında kalmasına yol açıyor. Bankacılık sektörü yeni kredi kullandırmada isteksiz davranıyor. Ayrıca artan ticari kredi faiz oranları ile kredi kullanma olanağı da giderek azalıyor. Piyasalarda ödeme sıkışıklıkları ve vadelerin uzaması da finansman ihtiyaçlarını artırıyor.

4 - YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ ÜMİT VERİYOR

Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında yurtdışında alınan projelerin sayısı ve tutarı ümit veriyor. 2015, 2016 ve 2017’de yurtdışından alınan müteahhitlik projelerinde önemli düşüşler yaşanmıştı. 2018’in ilk yarısında ise 84 proje alınmış olup, projelerin tutarı 9.21 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yurtdışı müteahhitlik işlerindeki bu artışta özellikle geleneksel pazarlarımızdaki ekonomik iyileşmeye bağlı olarak yeni projelerin hızlanması etkili oldu. Petrol ve emtia fiyatlarındaki artışlar, geleneksel pazarlarımızda ekonomi ve inşaat alanında iyileşmelere yol açıyor. 2018’de son dört yılın en iyi performansı yaşanabilecek.

5 - YABANCILARIN KONUT ALIMI 6 YILIN ZİRVESİNE ULAŞTI

2018’in ilk yarısında yabancıların konut alımı 11.816 olarak gerçekleşti ve son altı yılın en yüksek konut satın alımı yaşandı. Yabancılara konut satışı düzenlemesi 2012 Haziran ayından itibaren başladı ve ilerleyen yıllarda ilave düzenlemeler ile yabancıların konut alımı teşvik edildi. Ancak Türkiye’de 2013’ten itibaren yaşanan ekonomik, siyasi ve dış politik gelişmeler nedeniyle yabancıların konut alımı dalgalanma gösterdi ve sınırlı kaldı. 2018’de ise konut fiyatlarında yaşanan durağanlık ve yabancıların TL’nin değer kaybı ile Türkiye’de satın alma güçlerinin artması sonucu yabancıların konut alımı yükseldi.

Son Söz: Ekonomide genel bir programın yanı sıra başta inşaat sektörü olmak üzere tüm sektörlerin kendi dinamiklerine özel destekler ve iyileştirmeler de hazırlanmalı.

07 Ağustos 2018 Salı