İktisadi faaliyetler yılın son ayına girildiğinde canlılığını koruyor. Yılın ilk yarısında hızlı kredi genişlemesi ile başlayan canlanma, yılın ikinci yarısında giderek piyasaların kendi dinamikleri ile sürdürülüyor. Aralık ayında da canlılık sürecek.

1. ÜRETİM TARAFINDA BÜYÜME SÜRÜYOR

Sanayi üretimi tarafında yüksek büyüme sürüyor. İstanbul Sanayi Odası’nın kasım ayı PMI verisi 52.9 ile sanayideki hızlı büyümeyi teyit etti. PMI verisinde özellikle istihdam ve üretimin yüksek seviyesi görülüyor. Mevsimsellik ile birlikte alınan iç siparişlerde ise bir miktar zayıflama yaşanıyor. Kasım ayında sanayi kapasite kullanım oranı da yüzde 79.9 ile yılın en yüksek seviyesine ulaştı.

2. GÜVEN ENDEKSLERİNDE SOLUKLANMA YAŞANIYOR

Reel kesimin güven ve beklenti endekslerinde ise ekim ayındaki durağanlaşmanın ardından kasım ayında soluklanma yaşandı. Hizmetler, perakende ve inşaat sektörü güven endeksleri kasım ayında da sınırlı ölçüde düştü. Tüketici güveni ise daha hızlı bir düşüş gösterdi. Tüketici tarafında genel bir güven zayıflaması olmakla birlikte bu henüz tüketime yansımadı.

3. SEKTÖRLERDE HAREKETLİLİK YAŞANIYOR

İnşaat ve konut sektöründe üretim tarafı canlı seyretmekle birlikte satışlar tarafında vergi indirimlerinin de sona ermesinin ardından kademeli bir gerileme dönemine girildi. Ancak konut sektöründe satışlar için yeni cazip firma kampanyaları sunuluyor. Otomotiv satışları da yine yılsonu kampanyaları ile destekleniyor. Perakende pazarında talep canlılığını korurken artan döviz kurları nedeniyle perakende mağaza kiraları yeniden sıkıntı oluşturuyor. Aralık ayı ise her yıl olduğu gibi yılbaşı öncesi indirim ve kampanyalarına sahne olacak. Bu nedenle yılın son ayında da perakende sektöründe canlılık devam edecek.

4. DIŞ TİCARETTE İHRACAT VE İTHALAT BİRLİKTE ARTIYOR

İktisadi faaliyetleri destekleyen bir diğer alan dış ticarettir. İhracat ve ithalat birlikte artıyor. Kasım ayında ihracat yüzde 11, ithalat ise yüzde 21.1 arttı. Özellikle ithalat artışı son iki aydır yüzde 20’nin üzerinde gerçekleşmekte olup üretim ve tüketim tarafındaki canlılığı teyit ediyor.

5. YATIRIMLAR HALEN DURAĞAN

Yatırımlar tarafı ise halen durağan kalmaya devam ediyor. Özellikle sanayide yeni kapasite yatırımları halen zayıf gerçekleşiyor. Ulaştırma ve enerji yatırımları ile kamunun büyük ölçekli yatırımları sürükleyici olmaya devam ediyor.

6. GİRİŞİMCİLİK HEYECANI YÜKSELİYOR

Firma açılış verileri girişimcilikteki canlılığı gösteriyor. Kasım ayında açılan yeni şirket sayısı yüzde 18.2 artarak 12 bin 222 adet oldu. Kapanan firma sayısı ise yüzde 36.9 azaldı.

7. DEVREDEN KDV KALDIRILIRSA FİRMALAR RAHATLAYACAK

Aralık ayında firmalar için beklenen önemli bir gelişme ise “devreden katma değer vergisini” 2018 yılı başından itibaren kaldırmaya yönelik düzenleme olacak. Diğer yandan 2018 yılı kurumlar vergisi yüzde 22’ye yükseltildi.

8. İÇ TALEBE YÖNELİK DESTEKLER BİTMİŞ OLMASINA RAĞMEN HAREKETLİLİK SÜRÜYOR

İç talebe yönelik desteklerin sona ermesine rağmen iktisadi faaliyetler canlılığını sürdürüyor. İktisadi faaliyetler ve piyasalarda işler aralık ayında da canlı kalmaya devam edecek. Ancak yükselen döviz kurları, girdi fiyatları, alınan hizmet fiyatları ve faizlerin oluşturacağı maliyet baskısı iyi yönetilmeli.

9. BİR DE TÜRK LİRASI DEĞER KAYBETMESE

Türk Lirası’nda değer kaybı baskısı sürüyor. Öncelikle küresel para politikalarında normalleşme adımları ile birlikte TL için küresel finansal koşullar giderek zorlaşıyor. Fed aralık ayında yeniden faiz artıracak. Enflasyondaki artış TL’yi zayıflatıyor. Yükselen dış ticaret açığı ile dış borçlanmadaki hızlı artış da TL’yi zayıflatıyor. Ancak TL üzerinde en önemli baskıyı Türkiye’nin taşıdığı siyasi, dış politik ve jeopolitik riskler oluşturuyor. Değer kaybeden TL nedeniyle iktisadi faaliyetlerdeki canlılığın keyfi yeterince yaşanamıyor.

Son Söz: Aralık ayında da işler canlı geçecek. Aralık ayını iyi değerlendirelim ve yeni yıla cephane (nakit) biriktirelim.

11 Aralık 2017 Pazartesi