2017’ye ihracatta önemli bir artış ile başladık. Bununla birlikte ihracatta dikkat etmemiz gereken küresel ticaret eğilimleri de ortaya çıktı. Bu eğilimleri değerlendirelim:

1. DIŞ TİCARET MAL TALEBİNDE ÖNEMLİ YAVAŞLAMA VE İÇE KAPANMA

Dünya mal ticaretinde miktar olarak büyüme çok yavaşlıyor. Dış ticaret mal talebinde önemli bir yavaşlama yaşanmakta olup tedarikte içe dönüş eğilimi güçleniyor. Miktar olarak büyüme yüzde 1.7 ile tarihin en düşük seviyesine indi.

2. GELİR ARTIŞININ TİCARET ELASTİKİYETİ DÜŞMEYE DEVAM EDİYOR

Gelir artışının oluşturduğu ‘ithalat talebi’ olarak tanımlanan ticaret elastikiyeti düşüyor. 1986-2007 arasında 2.3 olan gelir-ticaret elastikiyeti, 2011-2016 arasında 1.1’e indi. Gelir artışları yeterince ithalat talebi oluşturmuyor. Özellikle imalat sanayi ürünlerine yönelik elastikiyet daha da düştü.

3. KORUMACILIK EĞİLİMLERİ KUVVETLENİYOR

Küreselleşmenin sürükleyici unsuru olan mal ticaretindeki serbestleşmeye yönelik olarak ilk kez yoğun bir tartışma ve eleştiri yaşanıyor. Buna bağlı olarak ülkelerin korumacılık alanındaki eğilimleri giderek kuvvetleniyor.

4. TİCARET ANLAŞMALARI AZALIYOR

Son yıllarda çok taraflı ticaret anlaşmalarının yerini ikili ticaret anlaşmaları almaya başladı. Ancak yıl içinde yapılan ve uygulamaya konulan ikili ticaret anlaşmaları sayısı da giderek azalıyor. Ülkeler, ticaret anlaşması müzakerelerinde daha katı tutum almaya başladı.

5. GELİŞEN ÜLKELERDE YAVAŞLAMA İTHALAT TALEBİNİ SINIRLIYOR

Gelişen ülkelerde ekonomik büyüme performansı zayıflıyor. Bu nedenle gelişen ülkelerin ithalat talebi de sınırlanmaya başladı. Gelişen ülkelerin potansiyel ithalatı aşağı yönlü değişiyor.

6. ATIL KAPASİTELER YATIRIM EĞİLİMİNİ VE YATIRIM MALI TALEBİNİ SINIRLIYOR

Küresel kriz sonrası birçok endüstride halen atıl kapasitelerin bulunması nedeniyle küresel yatırım eğilimi sınırlı kalıyor. Buna bağlı olarak büyük ölçüde ithalat ile karşılanan yatırım malı talebi de halen zayıf kalıyor.

7. KÜRESEL TEDARİK ZİNCİRİNDE BÜYÜME YAVAŞLADI

Sanayi üretiminin ayrışması ve buna bağlı olarak oluşan küresel tedarik zincirinde büyüme artık yavaşladı. Değer zincirine yeni halkalar eklenemiyor. Ticaretteki genişlemeyi sadece mevcut halkalar arasındaki ticaret destekleyecek. Bu nedenle tedarik zincirine dayalı ithalat artışı da yavaşladı.

8. PETROL VE EMTİA FİYATLARINDA YÖN YUKARIYA DÖNDÜ

Petrol ve emtia fiyatları 2016 ortasına kadar uzun soluklu bir gerileme içinde oldu. Ancak yılın ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan koşullara bağlı olarak petrol ve emtia fiyatlarında toparlanma yaşandı, fiyatlar yukarı yönlü hale geldi.

9. SANAYİ ÜRÜNÜ ORTALAMA FİYATLARI HALEN ZAYIF

Dünya mal ticaretine konu olan imalat sanayi ürünlerinin ortalama fiyatları zayıf kalmaya devam ediyor. Yavaşlayan talep ve artan rekabet ile fiyat artışları sınırlanıyor. Ancak petrol ve emtia fiyatlarındaki artışların kalıcı olması halinde imalat sanayi fiyatları da bir dönem sonra yukarı yönlü olacak.

Son Söz: Küresel eğilimleri dikkate alır, ihracata ağırlık verirsek 2017’de iki haneli ihracat artışı gerçekleştirebiliriz.

03 Nisan 2017 Pazartesi