gurlesel@superonline.com
Yılın ikinci yarısına ilişkin ihracat pazarları öngörüleri ve beklentileri giderek şekilleniyor. Yılın ikinci yarısında genel olarak iktisadi faaliyetlerin ve ticaretin ilk yarının üzerinde performans göstereceği tahmin ediliyor.
1. İLK YARIDA TİCARET PERFORMANSI BEKLENTİLERİN ALTINDA KALDI
Yılın ilk yarısında ihracat pazarlarımızda ekonomi ve ticaret performansı beklentilerin altında kaldı. 2024’ün ilk çeyreği beklendiği gibi zayıf gerçekleşti. Ancak ikinci çeyrekte iktisadi faaliyetlerde beklenen toparlanma olmadı. Öncelikle para politikalarındaki gevşeme öngörüleri kısmen ötelendi. Yüksek faizler tüketim, yatırım ve inşaat faaliyetlerini sınırladı. Korumacılık önlemleri artarak sürdü. Jeopolitik gerginlikler de ticaret önünde engel oluşturdu. Özellikle Orta Doğu riskleri ve Kızıldeniz geçişindeki sıkıntılar belirleyici oldu.
2. AB’DE FAİZ İNDİRİMLERİ TALEBİ VE İTHALATI DESTEKLEYECEK
Avrupa Birliği pazarında yılın ilk yarısında ithalat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 daralıyor. Yılın ikinci yarısında ise ithalatta sınırlı bir artış olacağı öngörülüyor. Euro bölgesinde enflasyon giderek kalıcı olarak düşüyor. Buna bağlı olarak Euro bölgesinde faizler yılın geri kalanında 1-1.25 puan arasında düşebilecek. Faiz indirimleriyle ekonomik büyümenin toparlanması ve ithalatın da büyümeye geçmesi bekleniyor. Euro bölgesinde Almanya ve Fransa ekonomileri yılın ikinci yarısında da belirleyici olacak. Her iki ülkede de yılın ikinci yarısında büyümelerin yüzde 1.0’i aşacağı öngörülüyor. İkinci yarıda en yüksek performans Güney Avrupa ve Güney Doğu Avrupa ülkelerinden bekleniyor.
3. ABD PAZARI DURAĞAN KALACAK, İNGİLTERE’DE TOPARLANMA BEKLENİYOR
ABD’de yılın ilk yarısında ithalat yavaşladı. İlk çeyrekte ithalat sadece yüzde 1 artarken, ikinci çeyrekte sınırlı bir daralma olduğu görülüyor. ABD’de sıkı para politikalarının yavaşlatıcı etkileri yeni ortaya çıkıyor. İktisadi faaliyetler giderek yavaşlıyor. Ancak enflasyonda istenen kalıcı düşüş henüz sağlanamadı ve bu nedenle ABD Merkez Bankası da faiz indirimlerini ötelemek zorunda kaldı. ABD’de muhtemelen yılın ikinci yarısında büyüme yüzde 2 seviyesinde kalacakken, ithalatta sınırlı bir artış beklentisi bulunuyor. Türkiye’nin ticaret fazlası verdiği İngiltere’de yılın ilk yarısında ithalat geçen yılın aynı dönemine göre gerileme gösteriyor. İngiltere’de enflasyon düşerken merkez bankası faiz politikası halen belirsizliğini koruyor. Faiz indirimlerinin ağustos ayında başlaması ve yılın son dönemlerinde iktisadi faaliyetlerin ve ithalatın toparlanması bekleniyor.
4. YAKIN VE KOMŞU ÜLKELERDE ORTALAMANIN ÜZERİNDE İTHALAT ARTIŞI OLACAK
Yakın ve komşu ülke pazarlarımız bir yandan jeopolitik gelişmelerden etkileniyor, diğer yandan küresel ticaretteki genel durgunluğun etkisi altında kalıyor. Batı yaptırımları nedeniyle Rusya ticaretini Asya bölgesine kaydırmaya devam ediyor.
Rusya-Ukrayna savaşı sürüyor ve bölgedeki ticareti de azaltıyor. Orta Asya ve Kafkas ülkelerinde yılın ilk yarısında ithalatın yüzde 5-6 arasında arttığı görülüyor. Yılın ikinci yarısında da benzer bir artış bekleniyor. Orta Doğu, Körfez ülkeleri ve İran ise İsrail-Gazze savaşının etkileri altında kalıyor. Savaşın yılın ikinci yarısında da bölge ekonomilerini ve ticaretini sınırlayacağı düşünülüyor.
5. ASYA’DA İTHALAT DALGALANMA GÖSTERMEYE DEVAM EDECEK
Asya’da ana belirleyici Çin olmaya devam ediyor. Ancak Çin’e karşı artan korumacılık önlemleri Çin’in de karşı önlemler almasına yol açıyor. Çin’in ithalatı yılın ilk yarısında yüzde 4.5 artış gösteriyor. Japonya, Güney Kore ve Tayvan’ın ithalatı azalırken, ASEAN ülkelerinin ithalatı yükseliyor. Yılın ikinci yarısında Asya’da Çin’in aldığı yeni ekonomiye destek kararları ile ithalat artışının bir miktar hızlanması bekleniyor.
6. AFRİKA VE LATİN AMERİKA PAZARLARINDA İTHALAT ARTIŞI SÜRECEK
Afrika ve Latin Amerika pazarları yılın ilk yarısında ithalatını sınırlı ölçüde artıran bölgeler oldu. Bu iki bölge, kendi iç dinamiklerine ve ticarete daha bağımlı hale geliyor. Yılın ikinci yarısında da ithalatta büyümeler sürecek. Küresel ticarette yılın ikinci yarısında jeopolitik riskler, korumacılık önlemleri, emtia fiyatları ve para birimleri arasındaki pariteler de belirleyici olmaya devam edecek. Yılın ikinci yarısında küresel faiz indirimleri ve talepteki toparlanma ile emtia fiyatlarında sınırlı artışlar bekleniyor. Son olarak ABD başkanlık seçimleri öncesi ve sonrası başkan adaylarının ticarette korumacılık vaatleri küresel ticareti olumsuz etkileyecek.
SON SÖZ
İhracat pazarları yılın ikinci yarısında da farklı performanslar göstermeye devam edecek.