İçeride ve dışarıda, ekonomide ve siyasette eylülde yoğun takvimde önemli gelişmeler yaşandı. Gelişmelerin olası sonuçlarını değerlendirelim.

1 - ABD MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASINDA NORMALLEŞME TAKVİMİNİ AÇIKLADI, BİLANÇO KÜÇÜLTMEYE EKİMDE BAŞLIYOR

ABD Merkez Bankası Fed, 20 Eylül toplantısında bilanço küçültme takvimini açıkladı.
Buna göre Fed, ekimden itibaren bilançosunu küçültmeye başlayacak. Fed, ilk 15 ay boyunca bilançosunu 450 milyar dolar, izleyen iki yıl içinde de 600 ve 600 milyar dolar küçültecek. Böylece Fed bilançosu, 2020 sonuna kadar 1.65 trilyon dolar küçültülecek. Fed, 2017 sonunda bir faiz artışı daha yapacak. 2018’de de üç faiz artışı bekleniyor. Para politikasındaki bu normalleşme ile küresel mali koşullar kademeli olarak sıkılaşacak ancak yeni koşullar gelişen ülkeleri seçici
olarak etkileyecek.

2 - KUZEY IRAK REFERANDUMU SONRASI BEKLENTİLER TÜRKİYE İÇİN RİSKLER TAŞIYOR

Kuzey Irak Kürt Yönetimi’nin referandumu sonrası ortaya çıkan beklentiler, ekonomi üzerinde önemli riskler oluşturuyor. Öncelikle Irak’ın toprak bütünlüğüne ilişkin olarak ve Irak içindeki gruplar arasında çatışma riskleri bulunuyor. Gelişmeler, Türkiye tarafından da milli güvenlik endişeleri olarak izleniyor. Kuzey Irak kaynaklı riskler, bir süre daha ekonomi ve piyasalar üzerinde baskı oluşturacak. Ayrıca referandum sonucu ile oluşan koşullar içinde Irak ile ticaret de olumsuz etkilenecek. Hem Kuzey Irak ile hem de Irak’ın geri kalanı ile ticaret yavaşlayacak. Kapıların kapatılması seçeneğinde ise ticaret tamamen duracak. Türk Lirası da mevcut riskler nedeniyle değer kaybederken, Türk Lirası faizler de aynı gerekçeyle artıyor.

3 - ALMANYA SEÇİM SONUÇLARI SIRASI İLE ALMANYA, AB VE TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİNİ ETKİLEYECEK

Almanya’daki seçimlerde Merkel ve partisi birinci olmasına karşın önemli ölçüde güç kaybetti. Merkel yine koalisyon kurmak zorunda kaldı. Merkel; Liberaller, Yeşiller ve Hür Demokratlar’dan en az ikisi ile koalisyon yapacak. Aşırı sağın Meclis’e girmesi de Almanya’da ve AB’de siyasi ve toplumsal süreci etkileyecek bir gelişme oldu. Merkel’in olası koalisyon seçenekleri ve muhalefetin olası tutumu ile muhtemelen yabancı karşıtlığı politikalar güçlenecek. Bu nedenle Türkiye için zor bir dönem başlıyor. Ancak öncelikle Almanya’da bir hükümetin kurulması beklenecek. Almanya’da Merkel’in kuracağı koalisyon olasılıkları, AB reformlarını öteleyebilecek.
Bu nedenle Euro da zayıflıyor.

4 - YENİ ORTA VADELİ PROGRAM DAHA HIZLI EKONOMİK BÜYÜME HEDEFLİYOR

2018-2020 dönemini içeren Orta Vadeli Program açıklandı. Orta Vadeli Program’ın sayısal hedefleri içinde üç yıl boyunca ekonomik büyüme yüzde 5.5 olarak hedeflendi. Son beş yıldır büyüme hedefleri yüzde 4.0-5.0 arasında değişmişken, yeni program ile birlikte Hükümet büyümeyi hızlandırmayı seçti. Program yapısal reformlara da geniş yer veriyor ancak bu kez yapısal reformlar daha çok büyüme ile ilişkilendirildi. Yeni program, Türkiye’nin büyüme ve gelişme potansiyelini daha çabuk kullanmayı hedefliyor.Bunu yaparken finansal istikrarı ve fiyat istikrarını kaybetmemek için yapısal reformlar büyük önem taşıyor.

5 - MERKEZ BANKASI, ENFLASYON ENDİŞELERİNE RAĞMEN PİYASALARI DESTEKLİYOR

T.C. Merkez Bankası, eylül toplantısı sonrası yaptığı değerlendirmede, enflasyona ilişkin endişelerini ortaya koydu. Buna rağmen faizlerde bir değişiklik yapmayıp genişletici para politikası uygulamaya devam etmeyi seçti. Eylül sonunda piyasaya bırakılan likidite, 120 milyar TL’yi aştı. Merkez Bankası, piyasaların ve Hazine’nin artan nakit ihtiyacını karşılamak için daha çok likidite vererek ödeme sistemini rahatlatıp talebi destekliyor.

6 - KUZEY IRAK RİSKİ İLE TÜRK LİRASI DEĞER KAYBEDİYOR

Kuzey Irak’taki gelişmeler, Türk Lirası üzerinde baskı oluşturuyor. Türk Lirası sepet kur, eylülü 4.02 olan tarihi zirveye en yakın ikinci seviyede ve 3.88 ile kapattı. Türk Lirası üzerinde değer kaybı baskısı sürecek.

Son Söz: Eylülde ekonomi için daha çok olumsuz gelişmeler yaşanmış olmasına rağmen iktisadi faaliyetlerdeki canlılık ümit veriyor.

02 Ekim 2017 Pazartesi