Dr. Can Gürlesel

Tüm dünyada ve Türkiye’de etkili olan koronavirüs salgınının ekonomiye ve işletmelere olan olumsuz etkilerini karşılayabilmek için 17-18 Mart tarihlerinde önemli destekler açıklandı. Bu çerçevede bu desteklere ilişkin düzenlemeler yapılarak acilen hayata geçirilmeli. Ayrıca uygulamada bazı iyileştirmeler de yapılmalı.

1. Faaliyetlerine ara verilen sektörlerin kamu yükümlülükleri ertelendi

Perakende, AVM, demir-çelik, otomotiv, lojistik-ulaşım, sinema-tiyatro, konaklama, yiyecek-içecek, tekstil-konfeksiyon ve etkinlik-organizasyon sektörleri için muhtasar ve KDV ile SGK primlerinin nisan, mayıs ve haziran ödemeleri 2021 ilk çeyrek dönemine ertelendi. Muhtemelen bu haktan faaliyetlerine ara verilen/verilecek diğer sektörler de yararlanacak. Ancak faaliyetlerine ara verilmemiş olmasına rağmen diğer tüm sektörler de olumsuz etkiler nedeniyle kamu yükümlülüklerinin ertelenmesini haklı olarak talep etmeye başladı.

2. Banka kredi geri ödemelerinde erteleme

Alınan tedbirlerden etkilendiği için nakit akışı bozulan firmaların bankalara olan kredi anapara ve faiz ödemeleri asgari 3 ay ötelenecek ve gerektiğinde ilave finansman desteği sağlanacak. Burada sektör ayrımı bulunmuyor. Tüm firmalar bu olanaktan yararlanacak. Ancak burada talebin çok yüksek olabileceği ve bankaların bu talepleri nasıl karşılayabileceği soru işaretleri taşıyor.

3. Kredi Garanti Fonu desteği programı açıklanmalı

Kredi Garanti Fonu (KGF) limiti 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkartılacak. Böylece KGF yeni kullandırılacak yaklaşık 250 milyar TL krediye daha garanti verebilecek. Kredi garantileri ve kredilerde öncelik, gelişmelerden olumsuz etkilendiği için likidite ihtiyacı oluşan ve teminat açığı bulunan firmalar ile KOBİ’lere verilecek. Bu desteğe ilişkin olarak Hazine’nin KGF’ye garantisi bir an önce artırılmalı. Kredi programı oluşturulmalı, hangi bankaların yer alacağı ve desteklenecek kredilerin koşulları belirlenmeli. Firmaların en çok yararlanmak isteyeceği destek, KGF garantili krediler olacak.

4. Kısa çalışma ödeneği devreye alındı

Koronavirüs salgını nedeniyle oluşacak en olumsuz etkilerden biri, mevcut istihdamın kaybedilmesi olacak. Bunu engellemek için kamu, kısa çalışma ödeneği uygulamasını kolaylaştıracak ve yaygınlaştıracak. Böylece faaliyetine ara vermek zorunda kalan işyerlerindeki işçilere geçici bir gelir desteği verilirken, işverenlerin de maliyeti azaltılacak. Bu destek için İŞKUR’a başvuruluyor. İŞKUR başvuruları değerlendiriyor. Firma koşulları sağlıyorsa destek veriliyor. Yeni dönemde faaliyetlerine ara veren tüm firmalar bu destekten yararlanmalı, bir inceleme ve onay süreci olmamalı.

5. Merkez Bankası bankaları destekleyecek

T.C. Merkez Bankası da reel sektörün finansmana erişiminde sıkıntı yaşanmaması için bankaları destekleyecek. Bankaların yeni likidite imkânlarından alabilecekleri azami fon tutarı reel sektöre sağladıkları ve sağlayacakları kredi tutarları ile ilişkilendirilecek. 91 günlük repo ihaleleri ile ilave likidite verilecek. Miktar ihalesi yöntemiyle 1 yıl vadeli döviz karşılığı Türk lirası swap ihaleleri düzenlenecek.

6. Reeskont ihracat kredilerinin vadeleri uzatıldı

18 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar vadesi gelecek ihracat reeskont kredisi geri ödemelerine 90 güne kadar vade uzatım imkânı tanındı. Firmalar kredi kullanımına aracılık eden bankalara başvurarak, herhangi bir geri ödemede bulunmaksızın mevcut senetlerini 90 güne kadar daha uzun vadede bir senet ile değiştirerek bu imkândan yararlanabilecekler. Ancak reeskont kredisi statüsünde olmayan ihracat kredilerinde vade öteleme olanağı sağlanmadı.

7. Vadesi gelecek çekler nasıl ödenecek, bu soruna çözüm gerekiyor

İş dünyası verilen destekleri memnuniyetle karşıladı. Ancak en önemli sıkıntı kaynağı nisan-haziran döneminde vadesi gelecek olan çeklerin nasıl ödeneceği. Kapanan veya açık olsa bile iç ve dış satışları duran veya azalan firmalar, çekleri ödemekte zorlanacak. Bu nedenle bu konuda da acilen bir destek veya düzenleme açıklanması gerekiyor.

Son söz; koronavirüs salgınını yenerken, işletmelerimizi kaybetmeyelim, destekleri genişletelim.

27 Mart 2020 Cuma