Ekonomide ve işlerde oldukça önemli gelişmeler yaşamaya devam ediyoruz.

1 - İÇ PİYASA HAREKETLİ

2017 ekimde iş performansı oldukça yüksek gerçekleşti. Ağustos ve eylülden sonra ekimde de yüksek iş performansı sürdü. Özellikle sanayi üretimindeki yüksek artış, iş performansını yükseltiyor. Sanayideki büyüme, ilişkili diğer sektörlerde de canlılık oluşturuyor. İşlerdeki canlılık, tamamen piyasa dinamikleri ile gerçekleşir hale geldi. Kredi yavaşlamasına ve vergi indirimi desteklerinin sona ermesine rağmen canlılık sürüyor. Hizmetler ve perakende sektörlerinde iş hacmi ekimde son yılların en yüksek seviyelerine çıktı. Otomotiv satışları geçen yılın ekim ayına göre yüzde 10.54 arttı. İnşaat sektöründe de üretim, yüksek seviyede gerçekleşti. İşlerdeki toparlanmada dış talepteki artış ve buna bağlı olarak mal ve hizmet ihracatının da artıyor olması etkili olmaya devam ediyor. Piyasalardaki iyileşme hemen tüm sektörlere yayıldı. Dengeli bir canlılık sürüyor.

2 - SONA EREN VERGİ İNDİRİMLERİNE RAĞMEN İÇ TALEP CANLI

Mobilya, konut, beyaz eşya gibi ürünlerde uygulanan vergi indirimlerinin eylülde sona ermesine rağmen talep devam ediyor. Mobilya ve beyaz eşya satışlarında sadece sınırlı bir yavaşlama olduğu tespit ediliyor (sektör temsilcilerinin beyanları). Konut sektöründe ise kampanyalar ile satışlar sürüyor. Bu çerçevede sektörler üzerindeki KDV ve ÖTV genel uygulamalarının ve oranlarının gözden geçirilmesi de yararlı olacak.

3 - SANAYİ ÜRETİMİNDE ARTIŞ İVME KAZANIYOR

Eylülde sanayi üretiminde önemli sıçrama yaşandı. Sanayi üretimi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13.3 arttı. Aramalı sanayi üretimi yüzde 10.9, dayanıklı tüketim malları üretimi yüzde 38.2, dayanıksız tüketim malları üretimi yüzde 12 ve yatırım malları üretimi yüzde 14.7 arttı. Eylül artışı ile birlikte üçüncü çeyrekteki sanayi üretim artışı da geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 14’ü aştı.

4 - İHRACATTA ARTIŞ TÜM SEKTÖRLERE YAYILIYOR

İhracat ekimde yüzde 15.6 arttı ve böylece ilk 10 aydaki ihracat artışı yüzde 12 oldu. Dünya ekonomisinde büyümenin hızlanması ile ticaretin büyümesi, ihracat artışımızı destekliyor. İhracatta yılın ilk yarısında otomotiv, demir çelik ve kimya sektörleri ağırlıklı bir artış yaşandı. Ancak yılın ikinci yarısında ihracat artışı tüm sektörlere yayılmaya başladı. Sanayide ilk 10 ayda hazır giyim sektörü hariç diğer sektörlerin ihracatları arttı.

5 - KGF’NİN TEMİNATLARININ KALICI HALE GELMESİ GÜVENİ ARTIRDI

Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) teminatları kalıcı hale getirildi. Böylece Kredi Garanti Fonu teminatı ile verilen kredilerin geri dönüşü yaklaştıkça yenilenmeme riski nedeniyle piyasalarda oluşmaya başlayan endişeler de ortadan kaldırıldı. Piyasalarda ödeme sistemlerinde güven artışı sağlandı. KGF teminatları bir dönem sonra sona erdirilecek ise mutlaka bir geçiş dönemi uygulanması da gözetilmeli. Nitekim teminatların bir anda kesilmesi ve kredilerin yenilenmemesi ciddi sıkıntılar doğurabilir.

6 - TÜK LİRASI’NDA DEĞER KAYBI

Türk Lirası yeniden değer kaybetmeye başladı. Sepet kur eylül başında 3.72 iken eylül sonunda 3.91’e yükseldi. Sepet kur ekim sonunda ise 4.19’a yükseldi. TL’nin 2 ay içindeki değer kaybı yüzde 12.6 oldu. Döviz kurlarındaki artış sürecek. Döviz kurlarındaki artışın önlenmesi için Merkez Bankası daha etkin olmalı.

7 - DÖVİZ KURU ARTIŞI VE İÇ TALEP

Türkiye’de tüketiciler için döviz kurlarındaki hızlı artış dönemleri çoğunlukla ‘işlerin kötüye gittiği’ şeklinde algılanıyor ve tüketici güveni azalıyor. Ekimde TÜİK/TCMB tüketici güven endeksi eylüle göre yüzde 2 gerilerken, Bloomberg tüketici güven endeksi yüzde 21.8 düştü. Tüketici güvenindeki gerileme bir dönem sonra iç talebin yavaşlamasına neden olabilecek.

Son Söz: Ekonomide bir yanda hızlı büyüme ve canlı piyasalar, diğer yanda artan enflasyon, kurlar ve faizler. Hareket var ama bereket de olursa daha iyi olacak.

20 Kasım 2017 Pazartesi