Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 5.1 büyüdü. İlk çeyrek büyümesi de yüzde 5.0’den yüzde 5.2’ye güncellendi. Böylece yılın ilk yarısında büyüme yüzde 5.0’ın üzerinde gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemindeki yüzde 4.4 büyümeyi aştı. Bu çerçevede yılın ilk yarısındaki büyümeyi değerlendirelim:

1. 2016 BÜYÜME VERİSİ DE YUKARI YÖNLÜ GÜNCELLENDİ

Türkiye İstatistik Kurumu 2016’ya ilişkin milli gelir hesaplarını da güncelledi. Buna göre daha önce yüzde 2.9 olan 2016 büyüme oranı yüzde 3.2’ye yükseldi. İmalat sanayinde büyüme yüzde 3.9’dan yüzde 3.8’e çekildi. İnşaat sektöründe ise büyüme yüzde 7.2’den yüzde 5.4’e indirildi. Mali hizmetlerde büyüme yüzde 7.1’den yüzde 8.8’e çıkarıldı. Tarım kesiminde yüzde 4.1 olan küçülme yüzde 2.6 küçülme olarak yenilendi. Hizmetler sektöründe ise yüzde 0.8 olan küçülme yeni hesaplamada yüzde 0.2 büyümeye döndü. Geçen yıla ilişkin güncellemeler oldukça yüksek gerçekleşti.

2. YÜZDE 5.0 BÜYÜME PATİKASINA YERLEŞİYORUZ

Yılın ilk çeyreğinde sağlanan yüzde 5.2 ve ikinci çeyreğinde gerçekleşen yüzde 5.1 büyüme, Türkiye ekonomisinde büyümenin yüzde 5.0 patikasına taşınmakta olduğunu gösteriyor. Muhtemelen yılın üçüncü çeyreğinde ilk yarıdan daha hızlı, son çeyreğinde ise ilk yarıdan daha yavaş bir büyüme olacak. Böylece yıl genelinde yüzde 5-6 arasında bir büyümeye ulaşılmış olacak.

3. BÜYÜMEYE İMALAT SANAYİNİN KATKISI YÜKSEK

Yılın ilk yarısında sektörler arasında oldukça dengeli bir büyüme gerçekleşti. İmalat sanayi yılın ilk yarısında yüzde 6.0 büyüdü. İnşaat sektöründe de yüzde 6.4 büyüme gerçekleşti. Bu iki sektör ekonomik büyümeyi önemli ölçüde destekledi. Özellikle imalat sanayindeki büyüme olumlu. Hizmetler sektörü de yılın ilk yarısında yine yüzde 6.0 büyüme gösterdi. Hizmetler, imalat ve inşaat sektörlerindeki hızlı büyüme mali sektöre de yaradı ve mali sektör yılın ilk yarısında yüzde 9.7 büyüdü. Geçen yıl küçülen tarım sektörü de bu yıl büyüyor.

4. İHRACAT BÜYÜMEYE YÜKSEK KATKI SAĞLIYOR

2017’nin ilk yarısında Türkiye ekonomisinde daha sağlıklı bir büyüme sağlandı. Bunun ana nedeni de büyümenin daha çok net ihracat katkısı ile sağlanmış olması. Böylece hızlı büyüme-yüksek cari açık sarmalı oluşmadı. Yılın ilk yarısında gerçekleşen yüzde 5.1 büyümenin 2.33 puanı ihracattan geldi. İthalatın yüzde 0.37 puan geriletme etkisi düşüldüğünde ise ulaşılan net ihracatın katkısı 1.96 puan oldu. İhracata dayalı büyüme, Türkiye için en sağlıklı ve tercih edilen büyüme modeli.

5. TÜKETİM HARCAMALARINDA BÜYÜME DAHA SINIRLI KALDI

2016’nın ilk yarısında özel tüketim harcamaları yüzde 3.4, kamu tüketim harcamaları da yüzde 13.7 arttı. Bu yıla ise kamunun özel tüketimi destekleyen önemli teşvikleri ile girildi. Buna rağmen yılın ilk yarısında özel tüketim harcamaları geçen yılın altında ve yüzde 3.4 büyüdü. Kamu tüketim harcamaları yüzde 2.7 artış gösterdi. Hane halklarının tüketimde temkinli olduğu, kamunun ise tüketim harcamalarında disiplin sağladığı görülüyor.

6. SABİT SERMAYE YATIRIMLARINI İNŞAAT HARCAMALARI SÜRÜKLÜYOR

Ekonomik büyüme içinde sabit sermeye yatırımlarının katkısı 2017’de arttı. Geçen yılın ilk yarısında yüzde 4.1 büyüyen sabit sermaye yatırımları, bu yılın ilk yarısında yüzde 6.3 arttı. Ancak sabit sermaye yatırımları inşaat harcamaları ile makine ve teçhizat yatırımlarından oluşuyor. 2017 ilk yarısında sabit sermaye yatırımlarındaki artışın tamamına yakını, inşaat harcamalarındaki artıştan kaynaklandı. Makine ve teçhizat harcamaları reel olarak geriledi. Makine ve teçhizat yatırımlarındaki gerileme, büyümenin başarılı ilk yarı performansı içinde tek olumsuz gelişme oldu.

Son Söz: Yüzde 5.0 büyüme temposunu sürdürülebilir kılmak için reformlara ve normalleşmeye ihtiyaç duyuyoruz.

18 Eylül 2017 Pazartesi