Türkiye’nin yoğun siyaset, terör ve sınır ötesi askeri harekatlar gündemi içinde dünya ekonomisindeki önemli gelişmeleri kaçırmayalım.

1. 2015 yılı büyüme beklentisi yüzde 2.6’ya indi

IMF ve Dünya Bankası, temmuz ayı içinde yeni yayınladıkları güncelleme çalışmaları ile dünya ekonomisinde büyüme beklentilerini düşürdüler.

IMF, 2015 yılı için dünya ekonomisinde yüzde 2.9 olan büyüme beklentisini yüzde 2.6’ya indirdi.

Gelişmiş ülkelerin büyüme beklentisi yüzde 2.4’ten yüzde 2.1’e, gelişen ülkelerin büyüme beklentisi ise yüzde 4.3’ten yüzde 4.2’ye geriledi. Özellikle petrol ve emtia ihraç eden ülkelerde büyüme zayıflıyor.

2. Fed faizleri eylül ayında artıracak

2015 yılında dünya ekonomisini şekillendiren önemli unsurlardan biri, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz politikası. Yılın ilk çeyreğinde kötü hava koşulları ile ekonominin küçülmesi sonucu Fed faiz artışını ötelemek zorunda kalmıştı.

Bununla birlikte Fed mevcut ikinci çeyrek verileri çerçevesinde eylül ayında faiz artışına başlamaya oldukça yakın görünüyor. Fed, eylül ayında başlayacağı faiz artışını 2016 ve 2017 yıllarında da kademeli olarak sürdürecektir.

Fed’in faiz artışı küresel ekonomide giderek daha çok hissedilen yeni mali koşullar ortaya çıkarıyor. Bu koşullardan en çok dış kaynak bağımlılığı yüksek Türkiye gibi gelişen ülkeler olumsuz etkileniyor. Bu etkilet ile Türkiye’nin döviz rezervleri en düşük seviyesine gerilemiş bulunuyor.

3. Emtia fiyatlarında gerileme Fed ile hızlandı

Fed’in faiz artışı beklentisi ile doların güçlenmesi emtia fiyatlarında gerilemeye yol açıyor. Eylül ayında faiz artışı olasılığı sonucu emtia fiyatlarında gerileme hızlandı.

Özellikle metal fiyatları ile altın başta olmak üzere kıymetli maden fiyatlarında gerileme daha çok hissediliyor.

4. AB Yunanistan sorununu çözüyor

Yunanistan ile AB, IMF ve kreditörler arasında yeni bir yardım ve borç programı uygulanması konusunda uzlaşma sağlandı. Yunanistan parlamentosunun 15 reform kanununu kabul etmesi ve uygulanmaya geçilmesi halinde yeni yardım ve borç anlaşması yürürlüğe girecek.

Bir borç silmeyi öngörmeyen bu anlaşma ile Yunanistan’a ilave 85 milyar Euro kaynak aktarılacak. Yeni anlaşma ile Yunanistan’da ekonomide yeniden büyüme ve borçların geri ödenebilirliği öngörülüyor. Yunanistan sorununun bir iflas veya Euro’dan çıkış ile sonuçlanmaması AB'deki iyileşmeyi destekleyecek. AB’deki büyüme ve iyileşme Türkiye için de önem taşıyor.

5. İran ile anlaşma sağlandı

Nükleer enerji faaliyetlerini dünyaya kapalı olarak yürütmesi nedeniyle uygulanmaya başlanan ambargo ve yaptırımların kaldırılmasına yönelik olarak İran ile P5+1 ülkeleri arasında yürütülen müzakereler anlaşma ile sonuçlandı. Anlaşma ile İran nükleer enerji faaliyetlerini (uranyum zenginleştirme faaliyetlerini) azaltacak, gelişimini sınırlandıracak ve bir takvime yayacak, buna karşılık İran’a uygulanan ambargo ve yaptırımlar kaldırılacak.

İran ile varılan anlaşma uyarınca uygulanan ambargo ve yaptırımlar en erken 2016 yılı ilk yarısından itibaren kalkmaya başlayacak. İran’ın yurt dışında dondurulmuş mal ve nakit varlığı 100 milyar dolara yakındır. İran’a kapsamlı bir ticaret ambargosu uygulanıyor. İran’ın petrol ihracatına sınırlama bulunuyor.

Yine İran’a kapsamlı bir silah ambargosu uygulanıyor. İran uluslararası bankacılık ile ödemeler sisteminin dışına çıkarıldı. İran ile iş yapan petro-kimya, finansman, otomotiv ve enerji şirketlerine yaptırımlar uygulanıyor. Anlaşma ile birlikte İran’a uygulanan silah ambargosu hariç diğer tüm yaptırımlar ve ambargolar kademeli olarak kaldırılacaktır.

6. İran ile ticaret ve ortaklıklar genişleyecek

İran ile dünyanın geri kalanı arasında ticaret ve ortaklıklar hızla genişleyecek. İran’ın petrol ambargosunun kaldırılması ile petrol ve doğalgaz ihracatı ve buna bağlı gelirleri artacak. İran’ın 2014 yılı itibariyle petrol ihracatı 50.7 milyar dolar, toplam ithalatı ise 55.66 milyar dolardır. İran’ın ihracatı ile birlikte ithalatı da artacak. Tüm ülkeler arasında İran pazarında önemli bir rekabet oluşacak.

Son söz; içeride siyasi ve toplumsal istikrarı sağlayarak dünyadaki gelişmelere karşı daha dayanıklı ve proaktif olalım.

04 Ağustos 2015 Salı