Türkiye ekonomisinde 2017’nin ilk çeyrek döneminde daha hızlı ve dengeli bir büyüme gerçekleşti. Bu çerçevede büyüme gelişmelerini değerlendirelim.

1 - BÜYÜME KADEMELİ OLARAK HIZLANIYOR

2016’nın ilk yarısında ekonomik büyüme yüzde 4.8’e ulaştı, ancak yaşanan gelişmeler nedeniyle üçüncü çeyrekte yüzde 1.3 küçüldü. Yılın son çeyreğinde ise büyüme yüzde 3.5’e tekrar ulaştı. 2017’nin ilk çeyrek döneminde ise büyüme yüzde 5.0 olarak gerçekleşti. Böylece hem büyüme dinamikleri güçlendi hem de büyüme kademeli olarak hızlanmaya başladı.

2 - SEKTÖRLER İTİBARİYLE DENGELİ BİR BÜYÜME YAŞANDI

Geçen yıllarda ekonomik büyüme sektörler itibariyle çok dengeli olmuyordu. Aynı dönemde hem küçülen hem de büyüyen sektörler yer alıyordu. 2017’nin ilk çeyreğinde ise tüm sektörlerde büyüme yaşandı. Sanayi sektörü yüzde 5.3, imalat sanayi yüzde 5.1, hizmetler sektörü yüzde 5.2 ile ortalamaya çok yakın büyümeler gerçekleştirdi. Mali sektör yüzde 12.0 ve bilgi iletişim sektörü ise yüzde 7.0 ile ortalamanın üzerinde büyüdü. İnşaat sektörü yüzde 3.7 ve gayrimenkul sektörü ise yüzde 1.8 ile ortalamanın altında büyüme gösterdi. Büyüme sektörler arasında daha dengeli. Bununla birlikte büyüme verilerinde enerji, madencilik, toptan ve perakende ticaret ile ulaştırma sektörü verilerinin açıklanmıyor olması önemli bir değerlendirme eksikliğine yol açıyor.

3 - SANAYİ SEKTÖRÜ VE SANAYİ İHRACATI BÜYÜMEYİ SÜRÜKLEDİ

Sanayi sektörü 2017’nin ilk çeyreğinde yüzde 5.1 büyüme gösterdi. Sanayi üretimi yüzde 5.0 olarak gerçekleşen ekonomik büyümeye yüzde 22.6 veya 1.13 puan katkı sağladı. İç pazara verilen kamu destekleri ile başta AB olmak üzere ihracat pazarlarındaki iyileşmeye bağlı olarak ihracattaki artış sanayideki ve ekonomideki büyümeyi hızlandırdı. Sanayi ve sanayi ihracatı büyümenin ana motoru olunca daha sağlıklı bir büyüme ortaya çıkıyor.

4 - İLK ÇEYREKTE DAHA SAĞLIKLI BİR BÜYÜME YAŞANDI

Ekonomide son yıllarda büyümeyi daha sağlıklı hale getirmek için alınan önlemlere rağmen büyüme ya tüketime ya da ithalata dayalı olmaya devam ediyordu. 2017’nin ilk çeyrek döneminde ise daha sağlıklı bir büyüme yaşandığı görülüyor. Öncelikle büyümeye en büyük katkıyı 2.64 puan ihracat veya 2.44 puan ile net ihracat (ithalat düşüldükten sonra) yaptı. Hane halkı tüketim harcamaları ilk çeyrekte yüzde 5.1, kamu tüketim harcamaları ise yüzde 9.4 büyüdü. Böylece net ihracat, tüketimin üzerinde büyüme katkısı gerçekleştirdi.

5 - BU BÜYÜMEYİ PİYASALAR ÇOK HİSSETMEDİ

2017’nin ilk çeyrek döneminde beklentilerin üzerinde bir büyüme gerçekleşti. Diğer yandan bu hızlı büyüme yılın ilk aylarında piyasalarda çok hissedilmedi. Yılın ilk aylarında gündemi, daha çok yaşanan ödeme ve tahsilat sıkıntıları ile döviz kurlarındaki hızlı artışlar oluşturdu ve özellikle iç talep yavaşladı. Kamunun aldığı önlemler ile de çeyreğin sonuna doğru toparlanma başladı. İkinci çeyrekte ise piyasalarda işlerde artış çok rahatlıkla hissediliyor. Bu çerçevede ikinci çeyrekte daha da yüksek bir büyüme gerçekleşebilecek.

6 - YATIRIMLAR HALEN DURAĞAN

Büyüme gelişmeleri içinde halen zayıf gerçekleşen iktisadi faaliyet yatırımlardır. Sabit sermaye yatırımları yüzde 2.2 büyüyerek yine en zayıf iktisadi faaliyet oldu. Özel ve kamu ayrımı olmadığı için özel sektörün yatırım iştahı da net olarak görülemiyor. Önemli yatırım teşviklerine rağmen yatırımlar zayıf kalmaya devam ediyor.

Son Söz: Kamunun destekleri bir süre daha korunur ve normalleşme sağlanırsa kalıcı ve dengeli bir büyümeye geçiş olasılığı artıyor.

19 Haziran 2017 Pazartesi