Çin’i izleyenlerin en çok önem verdikleri politik olaylardan biri, Çin’in Ulusal Halk Kongresi yıllık toplantısı ayın 5’inde başladı ve bu satırlar okunurken sürüyor olacak. 

Hatırlarsak, politik açıdan yine çok önemli olan Ulusal Parti Kongresi toplantısı ekim ayında gerçekleşmişti. Ulusal Parti Kongresi delegeleri yalnız Çin Komünist Partisi üyelerinin dahil olduğu bir süreç ile belirlenirken, Ulusal Halk Kongresi seçim süreci, seçmen yaşındaki tüm nüfusu kapsıyor. Kongrenin 3 bin kadar üyesi 5 yılda bir yapılan, Çin Komünist Partisi’nin kontrolündeki seçimlerle belirleniyor. Bu kurum hükümeti denetleme, yasa yapma yanında, kağıt üzerinde de olsa, devlet başkanı ve diğer üst düzey devlet görevlilerini seçme yetkilerine sahip. Tüm delegeler, yılda bir kez, bir hafta kadar süren bir toplantı ile bir araya geliyor. Arada ise işlevlerini daha az sayıdaki üyenin oluşturduğu bir sabit komite yerine getiriyor. Sürmekte olan toplantı, üyeleri geçtiğimiz son aşaması aralık ve ocak aylarında gerçekleştirilen seçimlerle belirlenmiş olan yeni kongrenin ilk toplantısı. 

GELECEK YIL HEDEFLERİ

Kongrenin yıllık toplantılarının Çin takipçilerince merakla beklenmesinin ana nedeni, bu toplantılarda başbakanın geride kalan yıldaki hükümet icraatı ve gelecek yıl ile ilgili hedeflerle ilgili bir rapor sunuyor olması. Toplantının ilk günü okunan bu rapora göre, ülke yönetimi bu yıl ekonomik büyümenin yüzde 5 dolayında olmasını hedefliyor. Geçen yılki raporda hedef, yüzde 5.5 olarak açıklanmıştı ve Covid kapanmaları nedeniyle pek görülmemiş bir şekilde tutturulamamış, ekonomik büyüme yüzde 3 düzeyinde kalmıştı. Bu yıl hedefin tutturulup aşılmasına, sıfır Covid politikası terk edilmişken hedefi tutturamamak politik olarak kabul edilebilir olmadığından, kesin gözüyle bakabiliriz. Raporda açıklanan önceliklerin başında iç talebin güçlendirilmesi geliyor. Bunun için de bir yandan bireylerin gelir düzeyleri, bir yandan da kamu harcamalarının artırılması öngörülüyor. Buna yönelik olarak ülke GSYH’sinin yüzde 3’ü düzeyinde bir bütçe açığı hedefleniyor ve yerel yönetimlerin altyapı projelerinin finansmanında yararlanmaları için yaklaşık yarım trilyon dolarlık bir tahvil çıkartma kotası belirleniyor. Mevcut ABD ile teknolojik çatışma ortamında ülkenin sınai ve teknolojik gelişiminin hızlandırılması ve ülkenin yabancı yatırımlar için daha çekici kılınması ve dış ticaret anlaşmaları yoluyla dışa açıklığının artırılması da öncelikler arasında yer alıyor.

YENİ HÜKÜMET

Ekim ayındaki Ulusal Parti Kongresi’nde Xi Jinping, ÇKP Genel Sekreteri, yani ülkenin en üst yöneticisi konumuna üçüncü kez beş yıllık dönem için getirilmişti. Sürmekte olan Ulusal Halk Kongresi toplantısında devlet başkanı şapkasını da beş yıllığına üçüncü kez giyecek. Devlet başkanlığı bir parti yönetimi pozisyonu değil, devlet yönetimi pozisyonu olduğundan, görevlendirme Ulusal Halk Kongresi toplantısında gerçekleşiyor. Aynı şekilde, Ulusal Parti Kongresi’nde seçilen yedi kişilik Politbüro’nun üyelerinin sahneye çıkış sırasından kimin yeni başkan olacağı anlaşılmıştı, ancak yeni başkanın göreve başlaması bu toplantıda gerçekleşecek. Xi Jinping devlet başkanı seçilecek, bu şapkayla yeni başbakanı, o da bakanları atayacak, Çin’in yeni hükümeti işe başlayacak.

Xi Jinping, ülkenin tepe yönetim kadrosunun seçiminde kendisine bağlılığı öne çıkartmakla eleştirilmişti. Bu haftadan sonra bu yeni ekibin performansını izleyeceğiz.

13 Mart 2023 Pazartesi