DR. CAN GÜRLESEL

2020’yi geride bırakıp 2021 yılına doğru yaklaşıyoruz. 2020 yılının tamamında dünyada ve Türkiye’de ana belirleyici Covid-19 salgını oldu. 2021 yılında da ana belirleyicilerin başında Covid-19 salgınına yönelik aşı uygulaması ve salgının kontrol altına alınma çabaları gelecek.

1 - COVİD-19 SALGINI VE AŞISI İLE İLGİLİ BEKLENTİLER

Covid-19 salgını ile dünya ekonomisi 2020 yılında yüzde 5 daralırken, dünya ticareti de yüzde 12 daralma gösteriyor.

2021 yılına girerken ise bu kez Covid-19 aşısına ilişkin iyimser senaryolar öne çıkıyor. Aralık ayı ve 2021 yılının ilk aylarında da zorlu bir süreç yaşanacağı bekleniyor. Buna karşın aralık ayı başı itibariyle uygulamaya hazır 3 aşı bulunuyor ve bunların 2021 yılı başından itibaren dünya genelinde yaygın şekilde uygulanması bekleniyor. Aşının yaygın olarak uygulanması ve başarılı olması halinde salgın 2021 yılı ikinci yarısında kontrol altına alınmış olacak ve yeni vaka sayıları hızla azalacak. Aşıya ilişkin bu iyimser senaryo çerçevesinde dünya ekonomisinde de özellikle ikinci çeyrekten itibaren kuvvetli bir büyüme beklentisi bulunuyor. Aşının yaygın uygulanamaması veya beklendiği gibi başarılı olamaması halinde ise salgının ekonomi üzerindeki olumsuz etkileri 2021 yılı boyunca devam edecek.

2 - GENİŞLEMECİ VE DESTEKLEYİCİ POLİTİKALAR SÜRECEK

2020 yılında salgın nedeniyle ülkelerin merkez bankaları olağanüstü genişlemeci politikalar uygulamaya başladı. Hükümetler de önemli destek paketleri uygulamaya koydu. Genişlemeci politikalar ve hükümetlerin destekleri, 2021 yılı boyunca da sürecek. Covid-19 salgını dünya genelinde tamamen kontrol altına alınmadan bu politikalar geri çekilmeyecek. Buna bağlı olarak 2021 yılında da geniş finansal olanaklar ve çok düşük faiz oranları olacak.

3 - BİDEN DÜNYA İLE İŞBİRLİĞİ İÇİNDE OLACAK

Trump döneminde ABD, izolasyon politikaları yürütmüş ve dünyanın geri kalanı ile çatışmacı bir politika izlemişti. Biden ile ABD ise dünyanın geri kalanı ile diyalog ve işbirliği içinde olacak. ABD, müttefikleri ile işbirliğini artıracak, iklim anlaşması başta olmak üzere uluslararası anlaşmalara geri dönülecek ve Çin gibi rakip ülkeler ile hegemonya mücadelesi çatışma içinde değil, diyalog içinde sürdürülecek. ABD ayrıca yeşil ekonomiye büyük ağırlık vermeye başlayacak. ABD’nin bu yeni yaklaşımı dünyada gerginlikleri ve riskleri azaltacak.

4 - TİCARETTE KORUMACILIK EĞİLİMİ ZAYIFLAYACAK

Trump, 2018 yılından itibaren dünyada ticaret savaşlarını başlatmıştı. 2019 yılında zirveye çıkan karşılıklı koruma önlemleri ile dünya mal ticareti de daralmıştı. 2020 yılında ise dünya mal ticareti bu kez Covid-19 nedeniyle önemli ölçüde daralmış olacak. Biden, Çin ile ticaret savaşlarını ticaret müzakerelerine indirgemeyi ve iyi niyet göstergesi olarak da Trump döneminde uygulanmaya başlanan ilave ithalat vergilerini azaltmayı hedefliyor. Bu yaklaşım, dünya genelinde yaygınlaşan korumacılık eğilimlerini de azaltacak ve yeniden dünya ticaret örgütü kuralları altındaki çok taraflı ticaret anlaşması hükümleri ile serbest ticarete geri dönülebilecek.

5 - ABD DOLARINDA ZAYIFLAMA BEKLENTİSİ

ABD’de Biden’ın iktidar döneminde doların zayıflaması bekleniyor. Zayıflama beklentisinin iki gerekçesi bulunuyor. Bunlardan ilki, ABD’nin dünya ile diyalog ve işbirliğine geri dönmesi ile risklerin azalması ve dolara yönelik güvenli liman talebinin azalması gösteriliyor. İkinci neden ise 2021 yılında genişletici para ve mali politikaların daha da artacak olması. Bunlara bağlı olarak ABD dolarında zayıflama beklentisi bulunmakla beraber dolardaki değer kaybının yüzde 5-6 arasında kalması da öngörülüyor. Emtia fiyatları ise aşının başarılı ve yaygın olarak uygulanması halinde artacak talebe ve zayıflayacak dolara bağlı olarak bugünkü seviyelerinin üzerine yüzde 10 daha artabilecek.

6 - 2021 YILI İÇİN GENEL BEKLENTİ

Yukarıdaki beklentiler çerçevesinde dünya ekonomisinde özellikle ikinci çeyrekten itibaren hissedilecek bir toparlanma ve 2021 yılında yüzde 5.0 büyüme öngörülüyor. Dünya mal ticaretinde ise 2021 yılında yüzde 10-12 arasında bir büyüme bekleniyor. Toparlanmada ve büyümede imalat sektörü ile hizmet sektörü arasındaki ayrışma da yine devam edecek.

SON SÖZ

Dünya genelinde başarılı aşı uygulaması ile ekonomide 2021 parlak bir yıl olabilir. Aşının başarısız olması halinde ise salgın ekonomilerde yıkıcı etkilerini sürdürecek. 2021 yılı için her ikisine de hazırlıklı olmalıyız.

04 Aralık 2020 Cuma