FATİH OKTAY

Çin Ulusal İstatistik Bürosu yıllık verileri, Covid-19 yılının Çin ekonomisi için pek kötü geçmediğini, bazı açılardan 2020’nin 2019’dan daha iyi olduğunu gösteriyor.

Bu verilere göre Çin ekonomisi, 2020 yılında beklendiği gibi yüzde 2’nin üzerinde, yüzde 2.3 büyüdü. Büyüme hızı dördüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6.5 düzeyine ulaştı; yıllık büyümeyi yüzde 2.3 düzeyine ilk çeyrekteki yüzde 6.8’lik küçülme çekti. Sektörel olarak büyüme, tarımda yüzde 3, sanayide yüzde 2.6 ve salgından en çok etkilenen sektör olarak hizmetlerde yüzde 2.1 oldu. Sanayi sektöründe imalat sanayi büyümesi yüzde 3.4 olarak gerçekleşti.

İHRACAT YÜZDE 4 ARTTI

Ekonomiye talep tarafından bakarsak; 2020 yılı tüketim harcamaları önceki yıla göre yüzde 3.9 aşağıda gerçekleşti. Tüketim harcamaları yılın ilk iki çeyreğinde önceki yılın altındaydı; son iki çeyrekte önceki yılın üzerine çıkıp büyümeye geçmiştiler ve yılın son ayında tüketim harcamaları 2019’a göre yüzde 4.6 yukarıdaydı. İkinci yarıdaki büyüme ilk yarıdaki küçülmeyi telafi edemediği için yılın bütününde tüketim harcamaları 2019’u yakalayamadı. Buna karşılık 2020 sabit kıymet yatırımları, 2019’un yüzde 2.9 üzerinde gerçekleşti. Dış talep açısından da 2020 Çin ekonomisi için iyi bir yıl oldu; Çin’in ihracatı 2019’da sadece yüzde yarım büyümüştü, başlangıçtaki düşüşe karşın 2020 yılında yüzde 4 büyüdü. Dünya ihracat hacmi büyük bir düşüş gösterirken, Çin’in ihracatının yükselmesi, 2020 yılında Çin’in dünya ihracatındaki payının yükselmesine yol açacak.

EN ÇOK YABANCI YATIRIM ÇEKEN ÜLKE

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı tarafından geçtiğimiz günlerde açıklanan verilere göre 2020, doğrudan yatırımlar açısından dünya için iyi bir yıl olmadı; ülkelerarası doğrudan yatırım akışları yüzde 42 düştü. Çin’e giren doğrudan yabancı yatırımları ise yüzde 4 artışla 163 milyar ABD doları düzeyine ulaştı. Buna karşın ABD’ye giren yabancı yatırımlar yüzde 49 azalınca, dünyanın en çok yabancı yatırım çeken ülkesi unvanı Çin’e geçti.

IMF tahminlerine göre, 2020’de ABD ekonomisi yüzde 3.4; Avrupa’nın büyük ekonomileri yüzde 5 ile 11 arasında, Japonya ekonomisi yüzde 5 dolayında küçülecek. Bu durumda dünyanın en büyük 10 ekonomisi içinde 2020’de tek büyüyen Çin olacak.

COVİD-19 KRİZİNİN ETKİLERİ

2008 krizi, Çin’in ekonomik büyüklük olarak ABD ile arasını kapatmasında önemli bir rol oynamıştı. ABD ekonomisi krizden büyük darbe alıp uzun süre toparlanamazken, Çin ekonomisi kriz öncesi kadar olmasa da hızlı büyümesini sürdürmüş, bunun sonucunda da Çin ekonomisi büyüklükte Satın Alma Gücü Paritesi ile hesaplandığında ABD ekonomisini yakalayıp geçmiş, cari kurlardan hesaplandığında da arayı epeyce kapatmıştı. Bu durumun iki ülke arasındaki ilişkilerin bozulmasına katkısı olmuştu. Covid-19 krizinin de benzer etkileri olacak, Çin ekonomisinin ABD ekonomisini cari kurlarla hesaplandığında da geçme tarihi birkaç yıl öne kayacak; bu, büyük olasılıkla içinde bulunduğumuz 10 yıl içinde gerçekleşecek.

29 Ocak 2021 Cuma