Dünya ekonomisi 2015 yılını ABD Merkez Bankası’nın (FED) faiz artışı beklentisi ve başta Çin olmak üzere gelişen ülkelerin yavaşlama etkisi altında tamamlıyor. Bu çerçevede dünya ekonomisi 2015 yılını, yılbaşındaki yüzde 3 büyüme beklentisinin altında ve yüzde 2.5 büyüme ile kapatacak. Dünya mal ticareti de miktar bazında yüzde 2.8 artarken, dolar ile ölçülen değer bazında yüzde 6-7 gerileme gösterecek. 2015 yılı böyle tamamlanırken 2016 yılı için de ilk tahminler yapılmaya başladı. 2016 yılına ilişkin ilk tahminleri değerlendirelim.

1. Daha yüksek dolar faizi, güçlü dolar, zayıf emtia ve petrol fiyatları

2016 yılına ilişkin olarak dünya ekonomisi ve dünya mal ticaretine ilişkin ilk tahminler yapılırken kullanılan varsayımlar şunlardır: Öncelikle FED’in 2016 yılında faizleri artıracağı ve küresel ölçekte dolar ve yerel faizlerin yükseleceği varsayılıyor. Ancak 2016 yılında Avrupa ve Japonya’da genişletici para politikası ve çok düşük faizler sürecek. Bu nedenle Euro ve Yen cinsi faizler iki istisna olarak düşük kalacak. 2016 yılında doların diğer para birimlerine karşı bir miktar daha değer kazanacağı öngörülüyor. Emtia fiyatlarının metaller, gıda ve kıymetli madenlerde 2016 yılında da 2015 yılı seviyelerinde ve zayıf kalacağı varsayılıyor. Petrol fiyatları için ise siyasi ve jeopolitik beklenmedik olası etkiler dışarıda bırakıldığında 50 dolarlar seviyesi öngörülüyor.

2. Dünya ekonomisinde yüzde 3 büyüme beklentisi

Dünya ekonomisinin 2016 yılında yüzde 3 büyüme göstereceği öngörülüyor. Böylece 2015 yılına göre büyüme bir miktar hızlanmış olacak. 2015 yılında yüzde 2 büyümesi beklenen gelişmiş ülkeler için 2016 yılı büyüme beklentisi yüzde 2.2’dir. ABD’de büyümenin yüzde 2.6’dan yüzde 2.8’e yükselmesi bekleniyor. Euro bölgesi ve Avrupa Birliği’nde ise 2015 yılında olduğu gibi 2016 yılında da yüzde 1.6 ve yüzde 1.9 ile aynı büyümelerin gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Japonya, Kanada ve diğer gelişmiş ülkeler de 2015’in bir miktar üzerinde büyüme gösterecekler. 2016 yılına ilişkin ilk tahminler gelişmiş ülkeler için iyimser beklentilere sahip bulunuyor.

3. Çin ekonomisinde büyüme belirleyici olacak

Çin ekonomisi içine girdiği yapısal dönüşüm nedeniyle yavaşlıyor. Bu yavaşlamanın kontrollü, yönetilebilir ve makul seviyelerde olması Çin ve dünya ekonomisi için büyük önem taşıyor. Kontrolsüz ve hızlı bir yavaşlama dünya ekonomisi için de sıkıntı yaratacak. Çin hükümeti ekonomik büyümeyi yüzde 7’de tutmayı hedefliyor. Ancak 2016 yılı için yapılan ilk büyüme tahmini Çin’in yüzde 6.3 büyüyeceğini gösteriyor.
2016 yılında tüm gelişen ülkeler için büyüme beklentisi ise yüzde 4.5’tir. Çin hariç diğer gelişen ülkelerin 2016 yılında 2015 yılına göre daha yüksek büyüme performansı göstermesi bekleniyor. 2016 yılında Hindistan’ın yüzde 7.5 büyümesi öngörülürken, Brezilya’da yüzde 1, Rusya’da ise yüzde 0.6 küçülme tahmin ediliyor. Yakın ve komşu pazarlarımızın olduğu Güneydoğu Avrupa ülkeleri, Rusya ve Ukrayna dışındaki BDT ülkeleri ile Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Sahra Afrika ülkeleri 2016 yılında 2015 yılına göre daha hızlı büyüyecekler.

4. Dünya mal ticareti miktar bazında büyüyecek ama dolar ile ölçülen değer bazında durağan kalacak

2015 yılında dünya mal ticareti miktar bazında yüzde 2.8 büyürken dolar ile ölçülen değer bazında yüzde 6-7 arasında gerileyerek 17.1-17.3 trilyon dolar arasına iniyor. 2016 yılında ise dünya mal ticaretinin miktar bazında yüzde 3.9 artması bekleniyor. Ancak mal ve emtia fiyatlarının zayıf kalması ve parite farkları ile (Doların güçlenmesi) ticaretin değer olarak yüzde 1.5-2 daha gerileyerek 17 trilyon dolara gerilemesi öngörülüyor. Gelişmiş ülkelerin ithalatında miktar bazında yüzde 3.2, gelişen ülkelerin ithalatında ise yüzde 5.2 artış bekleniyor. Gelişen ülke ithalat pazarları 2016 yılında bir miktar toparlanacak.

Son Söz: Seçimler nedeniyle Türkiye’de resmi 2016 hedefleri ve beklentileri henüz açıklanamadı, ama dünyanın Türkiye için büyüme beklentisi yüzde 2.9.

19 Ekim 2015 Pazartesi