DOÇ. DR. ADNAN VEYSEL ERTEMEL

Geçtiğimiz yazı dizisinde platform ekosistemlerinde tavuk yumurta probleminin üstesinden gelmek için uygulanabilecek stratejileri incelemiştik. Platform mantığında kurulmuş bir ekosistemde çekirdek etkileşim tasarlandıktan ve tavuk yumurta probleminin üstesinden gelmek için gerekli stratejiyi tayin ettikten sonraki aşama, platformun hızlı biçimde büyümesi için bir büyüme motoru kurgulanmasıdır. Bu aşamada uygulanabilecek üç temel büyüme mekanizması söz konusu. Bu yazıda bu mekanizmaları incelemeye başlayacağız.

YAPIŞKAN BÜYÜME MOTORU

Bugün hiç Instagram’a girdiniz mi? Gün içerisinde daha önce Instagram’a girdiyseniz gün boyunca Instagram platformunu tekrar tekrar ziyaret etme ihtimaliniz çok daha yüksek. En azından istatistikler bunu söylüyor. Çünkü Instagram, yapışkan bir büyüme mekanizması üzerine kurulu. Örneğin, bu sabah Instagram profilinize birkaç fotoğrafınızı yüklediyseniz gün içerisinde

“Acaba kaç beğeni almışım?
Kimler ne yorum yapmış?”

gibi düşüncelerle Instagram profilinizi tekrar tekrar ziyaret etme ihtimaliniz fazlasıyla yüksek…

Bu büyüme motorunun etkin olabilmesi için platformda birim zamanda aktif üye sayısı ile birim zamanda pasifleşen (deaktif) üye sayısı arasındaki net farkın pozitif yönde ve yeterince yüksek oranda olması gerekli. Bu noktada deaktif duruma gelen üyeden ne anlaşıldığını objektif biçimde ölçmek kritik önemde. Örneğin Facebook, deaktif üye olarak hesabını askıya alan ya da silen müşteri olarak belirlemiyor. Çünkü Facebook, mevcut kullanıcıların deaktif olmasını yeterince zorlaştırmış durumda zaten. Ancak gerçekçi bir gösterge olarak son 30 gün boyunca Facebook’u hiçbir şekilde ziyaret etmeyen kişileri deaktif statüye geçen üye olarak işaretliyor.

VİRAL BÜYÜME MOTORU

Bu büyüme stratejisi, siz hiçbir şey yapmasanız bile oturduğunuz yerden, mevcut müşterilerin sizi çevresine tavsiyesi üzerine, diğer bir deyişle ağızdan ağıza pazarlama şeklinde büyümeyi ifade ediyor.

Söz konusu stratejide en önemli unsur, ‘viral büyüme katsayısı’nın hesaplanmasında yatıyor. Bu katsayıyı bir kişinin kaç yeni kişiyi sisteme girmesine neden olduğu şeklinde özetlemek mümkün.

İçinde bulunduğumuz pandemi sürecine atıfta bulunacak olursak, pandemi döneminde halk sağlığı uzmanları sürekli olarak tam da bu katsayının takibini yapıyor. Özetle, bu şekilde bir kişinin kaç kişiyi enfekte ettiğini tespit ediyorlar. Eğer bu değer 1’den yüksekse pandemi sürecinde vaka sayısı üssel biçimde arttığından korkulacak bir durum var demektir. Tabii platform esasına göre kurguladığınız ürününüzün daha fazla insana ulaşmasını istediğinizden bu mekanizmaya güvenebilmeniz için katsayınızın 1’den büyük olması ve yeterince büyük olması önem arz ediyor.

Bu katsayının hesaplanması 3 değişkenin çarpımından oluşuyor. Birincisi, mevcut kullanıcıların yüzde kaçının sisteme çevresini davet ettiği (örneğin mevcut kullanıcıların yüzde 30’u davet ediyorsa 0.3). İkinci değişken, bir kullanıcının ortalama kaç kişiyi sisteme davet ettiği (örneğin 10 kişi). Son değişken de davet alan kullanıcıların yüzde kaçının zahmet edip sisteme girdiği ve aktif üye olduğu (örneğin yüzde 20’si-0.2). Verilen örnekteki rakamlardan hareketle viral büyüme katsayısı 0.3x10x0.2=0.6 bulunur. Viral mekanizmaya dayalı sağlıklı bir büyüme olması için bu katsayının 1’den büyük olması gerekli.

08 Nisan 2022 Cuma