fatih@fatihoktay.com

Çin Ulusal Halk Kongresi, 2024 yılı toplantısını geçtiğimiz günlerde gerçekleştirdi. Her yıl bu günlerde yapılan, bir hafta kadar süren bu toplantılar, devletin o yıl için ekonomik hedef, plan ve politikalarının açıklanması nedeniyle büyük önem taşır.

Daha önce değinmiş olduğumuz gibi Çin Ulusal Halk Kongresi, 3 bin kadar üyesi 5 yılda bir yapılan, Çin Komünist Partisi’nin kontrolündeki seçimlerle belirlenen bir tür temsilciler meclisi. Bu kurum, yasa yapma ve sembolik de olsa, devlet başkanı ve diğer üst düzey devlet görevlilerinin atamalarını onaylama yetkilerine sahip. Yıllık toplantılarda başbakan, geçmiş yılı özetleyen ve içinde bulunulan yılın hedef, plan, politikalarını içeren bir raporu kongrenin onayına sunuyor. Buna ek olarak toplantıda onaya, bakanlık düzeyinde bir örgüt olan Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu da benzer içerikte bir rapor; Maliye Bakanlığı ise bir Bütçe Raporunu sunuyor. Kongre bunları onaylarken dünya da Çin’in o yıl için planlarını öğreniyor.

YÜZDE 5 BÜYÜME

Ülke yönetimi bu yıl için geçen yıl için olduğu gibi yüzde 5 dolayında bir büyüme hedefliyor. Geçen yıl hedef tutturulmuştu ama bir önceki yıl Covid kapanmaları nedeniyle ekonomi zayıf olduğundan, baz etkisi nedeniyle bu daha kolaydı. Bu yıl bu baz etkisi yok, buna karşılık talepte zayıflık, 

ABD ile çatışmanın getirdiği zorluklar, inşaat sektörünü kontrol altına alma çabalarının yol açtığı sorunlar var. 

Bu yıl aynı hedefi gerçekleştirmek daha zor olacak.

Tarım dışı istihdam alanında ülke yönetimi bu yıl 12 milyon ek iş yaratmayı hedefliyor. Bu, aşağı yukarı geçen yılın hedefi ile aynı ve bu yıl üniversitelerden mezun olacak genç sayısına hemen hemen eşit.

Ülke yönetiminin enflasyon için hedefi ise tüketici fiyat endeksi ile yüzde 3. Bu, belki de tutturması en zor hedef; çünkü tüketici ve üretici fiyatları aylardır düşüyor. Enflasyonun artıya çekilmesi, ekonomi yönetimi için öncelikli bir hedef.

MALİYE VE PARA POLİTİKALARI

Bu hedefleri gerçekleştirmek için uygulanacak maliye ve para politikalarına bakarsak, maliye tarafında açıklanan bütçe açığı hedefi ülke GSYH’sinin yüzde 3’ü kadar. Bu, geçen yıl açıklanan ile aynı. Bu yıl hedefleri tutturmak daha zorken bütçe açığı hedefinin aynı olması sorunlu görünüyor. Ancak açıklanan genel bütçe açığı; bunun dışında bir Kamu Fonları Bütçesi, bir de kamu şirketleri bütçesi var. Özellikle, açıkları yerel yönetimlerin çıkardığı tahvillerle finanse edilen fon bütçesi de katılınca öngörülen açık, açıklanan hedefin iki katından yüksek bir düzeye geliyor. Para politikası tarafında ise geçen yıl para arzı ve kredi genişlemesinin nominal GSYH artışı ile uyumlu olması öngörülürken, bu yıl bunların hedeflenen GSYH ve fiyat artışı ile uyumlu olması öngörülüyor. Bu, parasal bollaşma anlamına geliyor. 

EN FAZLA HARCAMA TEKNOLOJİYE

Ülke yönetiminin harcama tarafındaki hedefleri, ABD ile yaşanmakta olan büyük güç çekişmesinin izlerini taşıyor. Merkezi yönetim bütçesinde en büyük artış öngörülen harcama kalemi yüzde 10 artış ile bilim ve teknoloji, ardından yüzde 8.1 ile ulusal kaynak stokları, yüzde 7.2 ile silahlı kuvvetler, yüzde 6.6 ile diploması geliyor.

Yılın hedefleri mart ayının ortasında açıklanınca tutma olasılıkları ile ilgili hemen bilgi alabilmek gibi ilginç bir durum ortaya çıkıyor. 

Ulusal İstatistik Bürosu tarafından yeni açıklanan verilere göre, yılın ilk ayında sanayi sektörü katma değeri geçen yılın ilk ayına göre yüzde 7 arttı. Sabit kıymet yatırımlarında ise yüzde 9 azalma gösteren inşaat dışarıda bırakılınca artış yüzde 8.9 oldu. Buna karşılık tüketim harcamalarında yüzde 5 düzeyindeki artış yanında değişmeyen tüketici fiyatları ve yüzde 2.6 azalan üretici fiyatları talep tarafındaki zayıflığın sürdüğünü gösteriyor. 

25 Mart 2024 Pazartesi