Tüketici güven endeksi, tüketicilerin piyasaya duyduğu güveni göstermesi açısından son derece önemli bir göstergedir. Aylık Tüketici Eğilim Anketi ile tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerinin ölçülmesi amaçlanmaktadır. Burada dikkatinizi özellikle çekmek istediğim husus gelecek döneme ait beklenti ve tasarruf/harcama eğilimlerini yansıtıyor olmasıdır. Bu kapsamda aşağıdaki hususlar netleştirilmeye çalışılmaktadır;

Kişisel mali durum: Tüketicinin, geçen 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu, gelecek 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu ile ilgili beklentisi, hanesi için mali durum değerlendirmesi, gelecek 3 aylık dönemde borç kullanma ihtimali.

Genel ekonomi: Tüketicinin geçen 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin değerlendirmesi, gelecek 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin beklentisi, Türkiye’de gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi, mevcut dönemin dayanıklı tüketim malları satın almak için uygunluğuna ilişkin düşüncesi, mevcut dönemin tasarruf etmek için uygunluğuna ilişkin düşüncesi, geçen 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin beklentisi, gelecek 12 aylık dönemde ücretlerin değişimine ilişkin beklentisi.

Harcama ve tasarruf eğilimleri: Tüketicinin, gelecek 3 aylık dönemde yarı-dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde otomobil satın alma ihtimali, gelecek 12 aylık dönemde konut satın alma veya inşa ettirme ihtimali, gelecek 12 aylık dönemde konut tamiratı için para harcama ihtimali ve gelecek 12 aylık dönem içerisinde tasarruf etme ihtimali.

Yukarıda belirttiğimiz ve mevcut konjonktür için birbirinden önemli soruların cevaplarını içeren tüketici güven endeksi ve verdiği mesaj iyi analiz edilmelidir.

Bu analiz kısaca iç talep geleceğe umutla mı bakıyor? Gelirinin artacağına inanıyor mu? Gelecekte harcama yapacak mı? gibi soruların cevabını bize verebilmektedir. Şimdi en son açıklanan verilere göre tüketici güveninde nasıl bir gelişme olmuş ona bakalım:

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksinin, ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 0.9 oranında azaldığı açıklandı. Aralık ayında 58.7 olan endeks, ocak ayında 58.2 olmuştur.

2018 Ocak ayında 72 olan tüketici güven endeksi, 2019 Ocak ayında 58.2 olarak açıklanmıştır. Bu veri 2018 Aralık ayından da daha kötü bir durumu göstermektedir.

Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durum olduğunu göstermektedir. Bu veriler geçen sene aynı aya göre oldukça daha karamsar bir tabloyu verirken, bir önceki aya göre de bir iyileşme söz konusu değildir.

Tüketici güveninde artış olmadan iç piyasada canlanma olmasını beklemiyoruz.

Tüketici güveni 100’ün üzerine çıkmadan da pozitif bir havanın oluştuğunu söylememiz zor. Bunun için gelir dağılımının düzelmesi ve işsizliğin de azalması gerekiyor. Başka türlü iç piyasanın canlanması kısa vadede pek mümkün görünmüyor.

Özellikle kurlarda ve ona bağlı faizlerdeki oynaklıklara gereken doğru hamlelerin yapılamaması nedeniyle paranın satınalma gücü düşmüştür. Bunun telafisi olmadan da iç piyasada canlanma beklemiyoruz.

28 Ocak 2019 Pazartesi