Osman Arıoğlu

Son zamanlarda özellikle cari açığı ve oluşabilecek kur riskini önlemek amacıyla hükümet tarafından mali önlemler kapsamında bazı ithal ürünlerine gümrük vergisi, ek gümrük vergisi veya ek mali yükümlülükler getirilmesi yolunda kararlar yayınlanıyor.

Bu sayede özellikle lüks sayılabilecek tüketim malları ve alternatifi yurt içerisinde üretilebilen ürünlerin ithalinin azaltılması amaçlanıyor.

Bu uygulama yapılırken zaman zaman teşvik kapsamındaki ürünler üzerine de gümrük vergisi, ek gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük getirilen durumlar ortaya çıkabiliyor. Bu durum teşvikli malların ithalinde bazı tereddütlü uygulamalara neden oldu.

GÜMRÜK İDARESİNİN KONUYA BAKIŞI

Teşvik belgesi ise katma değer vergisi ve gümrük vergisi uygulanan makina teçhizat gibi ürünlerin vergiler ödenmeksizin ithalatının yapılmasına imkan verebiliyor.

Son günlerde bazı makina teçhizatı da kapsayacak şekilde getirilen bu ek yükümlülükler sonrası, bu yükümlülüklerin teşvik kapsamındaki ithalatta uygulanıp uygulanmayacağı konusunda gümrük müdürlüklerinde oluşan tereddütlerin giderilmesi önemli hale geldi.

Bu konu gümrük idaresine de soruldu. Gümrük idaresi de gümrük müdürlüklere gönderilen 29 Haziran 2020 tarih ve 55276730 sayılı bir genel yazı ile konuya açıklık getirmeye çalıştı.

Gümrükler Genel Müdürlüğü yazısı ile özetle; ek gümrük vergisi, gümrük vergisi kapsamında olduğundan bu tür ithalatta alınmaması, buna karşılık teşvik mevzuatında sadece gümrük vergisi denildiği için ve ek mali yükümlülüklerin gümrük vergisi olmadığından bahisle bunların ise alınması gerektiği ifade edildi.

DEĞERLENDİRME

Genel yazıda diğer mali yükümlülüklerin gümrük vergileri kapsamında olmadığı dolayısıyla yatırım teşvik mevzuatında da diğer mali yükümlülükleri kapsayan bir ifade bulunmadığı için bunların yatırım teşvikleri kapsamındaki ithalatta da alınması gerektiği görüşünü değerlendirecek olursak, aslında ek mali yükümlülüklerin konulmasına yetki veren mevzuata bakmak gerekir. Belli ki, gümrük idaresi ek mali yükümlülüklerin gümrük vergisi kapsamına girmediğini değerlendirdi.

O zaman teşvik veya yatırım teşvikleri kapsamında gümrük vergisi kapsamına ek mali yükümlülüklerin girip girmediğini belirleme yetkisi teşvik mevzuatını düzenleyen Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na kalıyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da bu konuda aynı görüşte ise o zaman yatırım teşvik belgesi kapsamında hangi yatırımlarda bu ek mali yükümlülüklerin de alınmaması gerektiğine yönelik yeni bir Cumhurbaşkanı Kararı yayınlanarak konuya çözüm getirilebilir.

İçerisinde bulunduğumuz günlerde en önemli konular, cari açığın kontrol altında tutulması olduğu kadar bir an önce yatırım ortamının iyileştirilerek yatırım, istihdam ve dolayısıyla da piyasa canlılığının yükseltilmesidir.

Bu konuda ise getirilen mali ek mali yükümlülüklerin yeni yatırımları ne derece olumsuz etkilediği hızla değerlendirilerek, kayda değer bir sıkıntı varsa bunun giderilmesi gerekir.

Bize göre yatırım teşvik belgesi verilen yatırımlardaki mali yüklerin azaltılması hem müteşebbislerin yatırım kararları alma anlamındaki cesaretini doğrudan etkileyen önemli bir unsurdur.

Teşvik belgesi kapsamında bu ek mali yükümlülüklerin de alınmaması konusu netleştirilerek teşvik belgesi üzerine kalem-kalem belirtilmek suretiyle konu hızla çözüme kavuşturulabilir.

17 Temmuz 2020 Cuma