SGK, sahte işyeri ve sigortalılığın tespiti amacıyla Statistical Analysis Software (İstatistik Analiz) yazılımı (SAS) aracılığıyla ‘Sahte İşyeri ve Sahte Sigortalılık Tespit Projesi’ kapsamında bir proje ekibi oluşturdu. Sahte işyeri analizlerindeki bulgulardan yararlanılarak oluşturulan 100’e yakın parametre ile 2011-2016 yılları arasında tescil edilen faal/gayri faal yaklaşık 4.6 milyon işyeri Karar Ağacı Modeli ile sahte olma olasılıklarına göre sınıflandırıldı.
Sahte olma olasılıkları yüksek olan işyerleri, dosyalarının bulundukları il müdürlüklerine denetime sevk edilmek üzere gönderildi.
İşveren dosyaları Ankara, Bursa, Denizli, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Manisa ve Sakarya illerindeki ve sahte olma olasılığı yüksek olan 352 işyerinin bulunduğu il müdürlüklerine gönderilerek denetime sevk edilmeleri sağlandı.
‘SAHTE İŞYERİ’ KODU
SGK tarafından ‘sahte işyeri’ kodu konulan işyeri dosyaları hakkında SGK’nın denetim ve kontrolle görevli memurlarınca düzenlenen denetim raporları bulunduğundan sigortalı tescil ve hizmet servislerince işverence verilen aylık prim ve hizmet belgeleri ‘1’, dört aylık sigorta primleri bordroları ise ‘T’ kodu girilerek hizmet iptali yapılıyor.
Daha sonra sigortalıya ait işe giriş bildirgesi silinerek, bu işyerinden sigortalı adına hizmet bildirimi ve birleştirme işlemleri yapılmıyor.
Sahte işyerinden bildirim yapılmış ise bu işyerinden bildirilen sigortalıların hizmeti ve tescili geciktirilmeksizin iptal ediliyor.
352’DEN 211’İ SAHTE
46 projenin birinci fazında sahte olma olasılığı yüksek olarak belirlenen 352 işyerinden 71’inin sahte işyeri olduğu ve bu işyerlerinden kuruma 8 bin 130 sahte sigortalı bildiriminde bulunulduğu tespit edildi. Söz konusu 71 sahte işyerinden kaynaklanan ve tahsil kabiliyeti olmayan prim ve idari para cezası borç miktarı 20 milyon 82 bin 946 TL olarak gerçekleşti.
Projenin ikinci fazında sahte olma olasılığı yüksek olarak belirlenen 206 işyerinden 140’ının sahte işyeri olduğu ve bu işyerlerinden kuruma 10 bin 752 sahte sigortalı bildiriminde bulunulduğu tespit edildi.
Söz konusu 140 sahte işyerinden kaynaklanan ve tahsil kabiliyeti olmayan prim ve idari para cezası borç miktarı 43 milyon 288 bin 28 TL olarak gerçekleşti. Ayrıca bu proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde toplamda 211 sahte işyerinden 18 bin 882 sahte sigortalının bildirildiği ve tahsil kabiliyeti olmayan 63 milyon 370 bin 974 TL prim alacağının terkin edilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldı.
Projede değişkenler ve karar ağacı modeli güncellendi. Güncelleme işlemleri sonucu model yenilenen versiyonu ile sahte olma olasılığı bulunan işyerleri listeleri tekrar alındı. Söz konusu listelerdeki veriler çapraz kontrole tabi tutulmak amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) ile paylaşıldı.
HEM EMEKLİLİĞİNDEN HEM DE HÜRRİYETİNDEN OLUYORLAR
Bir işyerinde gerçekten çalışmadığı halde para karşılığı veya parasız sigortalı gösterilenlerin sigortalılıklarının iptal edileceğini, hatta emekli olmuş olsalar bile SGK’nın emekliliklerini iptal edip ödemiş olduğu emeklilik maaşlarını gecikme zammı ve cezasıyla geri alacağını daha önceden defalarca bu köşemizden uyarmıştık.
Sahte sigortalılık hallerinde prim iadesi ve aktarılması da mümkün olmuyor. SGK, bilerek veya bilmeyerek herhangi bir işyerinden hizmet akdine göre fiilen çalışmadığı halde kendini SSK’lı gösterenler hakkında, sahte sigortalılıktan dolayı Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda da bulunabilir.
Özellikle sahte sigortalılık için kurulmuş olan işyerlerinden organize bir şekilde sahte sigortalılık suçuna karışanlar, hapis cezasına çarptırılıp hürriyetlerinden de mahrum kalabilir.