Yılın son ayında otomobil satışlarında genel olarak bir artış olur. Bunun hem satıcı hem de alıcı açısından farklı nedenleri var. Satıcı yıl sonu satış hedeflerini tutturup primini yükseltmek isterken, otomobil alan ise yıl sonunda amortisman ve giderleri artırmak suretiyle vergi planlamasını amaçlar. Bunun için anahtar durum araç tescilinin de 31 Aralık akşamına kadar yapılması önemli. Üstelik bu yıl için bir de özel durum var. Yeni MTV sistemine giriş 2018 başından itibaren kayıt ve tescile tabi tutulacak araçlar için geçerli olması.

Konuya ilişkin durumu Enerji Panaroma Dergisi’nde yayınlanan bir yazısı ile YMM Mehmet Öner etraflıca açıklamış. Ben de aynı şeyleri tekrarlamamak bakımından o yazının önemli bir bölümünü bu köşede aynen aktarmak istiyorum. Öner yazısında konuya ilişkin açıklamalarını Genel Tebliğ uygulamasına değinerek başlıyor ve etraflıca değerlendiriyor.

“Gelir İdaresi Başkanlığı konuya ilişkin görüşünü 365 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu tebliğinde açıklamış durumda. Tebliğin konuya ilişkin kısmı şöyle: “Diğer taraftan, Kanunun 320’nci maddesinde amortisman süresinin, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlayacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, mükellefler tarafından iktisap edilerek defter kayıtlarına geçirilen, değerleme gününde envantere dahil olan ve kullanılma şartı aranmaksızın kullanılmaya hazır halde bulunan iktisadi kıymetler için amortisman ayrılabilecek. Bu kapsamda kullanılabilmesi kayıt ve tescile tabi taşıtların, ilgili sicillerine yasal süresi içerisinde kayıt ve tescil işlemi yapılmak şartıyla; aktife alındıkları dönemden itibaren amortismana tabi tutulması mümkün bulunmaktadır.”

Tebliğde açıklanan ifade ile, kullanılabilmesi kayıt ve tescile tabi olan araçlar için amortisman ayrılabilmesi;

• Kayıt ve tescil işleminin tamamlanması
• Fiilen kullanılmasa dahi kullanıma hazır halde olması şartlarının birlikte sağlanmasına bağlı.

Kullanıma hazır halde olması, “taşıtın alıcı tarafından teslim alınması, kullanılabilir durumda olması” demek. Araç faturasının düzenlenmiş olması, kullanılabilir olması anlamına gelmemektedir. Satıcı firmalar da zaten tescil tamamlanmadan aracı teslim etmemektedir. Dolayısıyla 31 Aralık günü faturası düzenlenmiş ancak fiilen teslim edilmemiş araç kullanılabilir durumda değildir; bu durumdaki araçlar için kıst veya yıllık amortisman ayrılması Gelir İdaresi Başkanlığı’nın görüşüne uygun değildir.

Bu tür taşıt alımlarındaki ikinci problem fatura üzerindeki ÖTV tutarının hangi yıla gider veya maliyet yazılabileceğidir. Faturanın düzenlendiği aralık ayının yılına mı, yoksa tescilin yapıldığı bir sonraki yıla mı?

Uygulamada hemen hemen tüm şirketler faturada gösterilen ÖTV’yi faturanın kesildiği aralık ayının yılına gider ve ya maliyet olarak kaydetmektedir. Halbuki aralık ayı faturasında gösterilen ÖTV sonraki yılın ocak ayında gerçekleşmiş bir tescil işlemi olarak, ocak ayı beyannamesiyle beyan edilip, tescil öncesi ocak ayında ödenmektedir. Bu ÖTV devletin kayıtlarına bir sonraki yıl işlemi olarak hem tahakkuk hem de tahsil olarak geçmektedir. Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen dönemsellik ilkesi gereği 2018’de tahakkuk edip ödenecek ÖTV’nin 2017’ye gider veya maliyet olarak yazılması mümkün değildir.

Bu konudaki kafa karışıklığına aynı fatura üzerindeki KDV’nin binek otomobilleri açısından gider veya maliyet olarak yazılabilmesi uygulaması yol açmaktadır. Aralık ayında düzenlenen faturaya ilişkin KDV beyannamesi 2018 ocak ayında verilmekte; ancak “Aralık 2017” dönemi olarak beyan edilmekte, tarh edilmekte ve ödenmektedir. ÖTV’de tescilin sonraki aya bırakılması sebebiyle işlem “Ocak 2018” dönemi işlemi haline gelmektedir.

Özellikle lüks araçlardaki ÖTV’nin gider yazılabilmesi amacıyla yapılacak bu tür alımlarda tescilin en geç 31 Aralık günü yapılmasını sağlamak bu tartışmaya girmenizi engelleyecektir. Ayrıca tescilin 1 Ocak’tan önce yapılması genellikle 1 Ocak günleri yapılan ÖTV artışlarından da şirketinizi koruyacak.

Çok yakında kaybettiğimiz İTO başkanımız İbrahim Çağlar’a Allahtan rahmet, Yakınlarına ve İTO camiasına başsağlığı dilerim.

25 Aralık 2017 Pazartesi