Hikmet Baydar

Son zamanlarda yaşanan pandemi nedeniyle derinleşen, ancak bir süredir durgunlukla mücadele eden konut piyasası, konut kredi faizlerinin düşürülmesi, konut kredi taleplerinin karşılanması sayesinde önemli bir canlanma gösterdi.

Yurt dışında ülkemize nazaran daha ağır geçen salgın nedeniyle ulaştırma ve konaklama dahil birçok sektörün ‘sıfır ciro’ yaşamak zorunda kalması, ülkemize gelemeyen yabancıların konut alımının da önünü kesmişti. Bunun yanında belirsizlik, insanların geleceğe yönelik yatırım yapmasını da engelliyordu. Böyle bir ortamda konut kredi faizlerinin 0.69’lara kadar düşürülmesi, konuta ciddi talep getirirken fiyatların da yükselmesine neden oldu. Türkiye İstatistik Kurumu, 14 Temmuz 2020 günü konut satış istatistiklerini açıkladı. Söz konusu bültene baktığımızda uygulanan politikaların piyasalara etkisini açıkça görüyoruz.

Bültene göre 2020 yılı haziran ayında konut satışları 190 bin 12 (2019 yılının aynı ayında 61 bin 355, 2018 yılı haziran ayında da 119 bin 413 satış olmuştu). Verileri karşılaştırdığımızda 2018 yılının neredeyse iki katı, 2019 yılının ise üç katından fazla bir aylık satış rakamıyla karşılaşıyoruz. Bu kadar büyük oynaklığın konut fiyatlarını etkilememesi düşünülemez.

İPOTEKLİ SATIŞLAR ARTTI

Satış şekillerine göre toplam satış verilerine baktığımızda ipotekli satışlarda patlama olduğunu görüyoruz. Bu durum düşük kredi faizleri ve konut kredi taleplerinin karşılanmasıyla açıklanabilir. 2020 yılı haziran ayında, 2019 yılı haziran ayına göre ipotekli konut satışları yüzde 1286.9 arttı. Ocak-haziran dönemi için karşılaştırma yaptığımızda yüzde 221.4 oranında artış gerçekleşti. Bu durumda pandemi nedeniyle birçok sektör ciro sorunu yaşarken inşaat sektörü ciddi bir atak yapmış görünüyor.

Toplam satışlara baktığımızda Haziran 2020’de, 2019 yılının aynı ayına göre yüzde 209.7 artış söz konusu. Ocak-haziran dönemi karşılaştırması yaptığımızda ise artış oranı sadece yüzde 23.5 olarak görünüyor.

Haziran ayında ipotekli satışlardaki önemli sıçramayı daha iyi anlamak için adet bazında satışlara bakalım. İlk el ipotekli satışlar 2019 yılı ocak-haziran döneminde toplam 32 bin 821 iken, 2020 yılının sadece haziran ayında 32 bin 412 olarak gerçekleşti. İkinci el ipotekli satışlar 2019 yılı ocak-haziran döneminde toplam 50 bin 64 iken, 2020 yılının sadece haziran ayında 69 bin 92 satış yapıldı. Kaldı ki, bu durumun konut sektörüne sağladığı hareketlilik ile birlikte ipotekli olmayan ilk el satışlarda aylık bazda yüzde 26.2, ikinci el satışlarda aylık bazda yüzde 87.3 artış gerçekleşmiş olsa da ocak-haziran dönemi 2019/2020 karşılaştırmasında ipotekli olmayan hem ilk el hem de ikinci el satışlar 2019 yılının hâlâ altında.

SIRADA HİZMET VE ULAŞIM VAR

Sonuç olarak; alınan tedbirler olmasaydı konut sektöründe hâlâ 2019 yılının altında bir konut satışı görme ihtimali yüksekti. Ancak alınan tedbirlerle ciddi bir ivme kazandırılmakla beraber canlanmanın konut fiyatlarında önemli bir yükselişi de beraberinde getirebileceği unutulmamalı. Bu konuda sıkı denetimler yapılmalı.

Konut alanlar uygun kredi fırsatlarından yararlandılar. Ancak alınan konut için kullanılan kredilerin taksitlerinin ödenebilmesi için ekonominin de sağlıklı olması gerekir. Hizmet ve ulaştırma sektörü gibi sektörler için de benzer planlar uygulanmalı. Örneğin tatil için kişilerin özendirilmesi, bazı avantajların sağlanması, emeklilere tatil ikramiyesi adı altında bir ikramiye ile ekonomiye para aktarılması gibi alternatifler ile hizmet sektörüne de acilen el atılması gerekir. Ülke ekonomisinin sağlıklı ve güçlü olması kredilerin sağlıklı bir şekilde geri ödenmesi için olmazsa olmazdır.

17 Temmuz 2020 Cuma