HİKMET BAYDAR

Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayımladığı eylül ayı inşaat maliyet endeksi verilerine göre; inşaat maliyet endeksi yıllık bazda yüzde 39.54 oranında artarken, aylık değişim sadece yüzde 0.25 oranındadır.

Söz konusu endeksin geçmişine baktığımızda, son iki ayda yıllık bazda rakamlarda düşüş olduğunu görüyoruz. Örneğin ağustos ayında yıllık bazda artış oranı yüzde 42.13 olarak gerçekleşmişti. 2020 yılı eylül ayı yıllık değişim oranı yüzde 16.11, 2019 yılı eylül ayında ise yüzde 4.02 olmuştu. Dolayısıyla 2018 yılı eylül ayından 2021 Eylül ayına kadar inşaat maliyet endeksi yüzde 59.67 oranında artmış.

Artış hızının azalması, maliyetlerin düştüğü şeklinde anlaşılmamalı. Aksine pozitif olan her rakam bir önceki dönemin üzerine olan değişimi açıklıyor.

AYLIK BAZDA DEĞİŞİMLER

Aylık bazda değişimleri incelersek konu daha net olacak: Aylık bazda inşaat maliyetleri ocak aylarında, aralık aylarına göre yüzde 5-7 oranında artıyor. 2021 yılı ocak ayında da artış oranı yüzde 7.44 olarak gerçekleşmişti. Daha önceki ocak aylarına göre en yüksek seviyeye yakın bir değişim gerçekleşirken, şubat ayında yüzde 0.03 düşüş, daha önceki şubat aylarına göre çok da farklı değildi. Asıl değişim mart, nisan ve mayıs aylarında görülüyor. Sırasıyla, yüzde 3.44, yüzde 3.54 ve yüzde 4.41 oranında aylık artışlar, daha önce aynı aylardaki değişimlerin bir hayli üzerinde. Haziran ve temmuz aylarında da daha önceki verilerin en üst seviyelerinde aylık artışların olması yıllık bazda çıkışın devam etmesine neden olmuştur.

Ancak, ağustos ayındaki yüzde 0.93 ve eylül ayında yüzde 0.25 artış oranları bir önceki yılın aynı aylarına göre son derece düşük. 2020 yılı ağustos ayında aylık artış yüzde 2.79 ve eylül ayında yüzde 2.11 olarak gerçekleşmişti. Böylece yıllık bazda inşaat maliyet değişiminin düşmeye başladığını gözlemliyoruz. 2020 yılının ekim, kasım ve aralık aylarında artış oranları yüzde 3’e yakındı. Dolayısıyla önümüzdeki aylarda aylık artış oranı yüzde 3’ün ne kadar altında kalırsa yıllık bazda artış oranı da o kadar düşecektir.

ARTIŞ HIZINDA DÜŞÜŞ

Ancak şunu hiç unutmamalıyız. Burada maliyetlerde bir düşüş söz konusu değil. İnşaat maliyetlerindeki artış hızında düşüş söz konusu.

İnşaat maliyetleri artış hızı devam ettiği sürece inşaat fiyatlarının da gevşemesi söz konusu olmayacak. Son dönemde bu kadar yüksek maliyet artışı, satın alma gücü azalan iç taleple karşılaştırıldığında inşaat satış süreçlerinin biraz daha uzamasına sebebiyet verebilir. O yüzden inşaat proje finansmanında geri dönüş sürelerinin hesaplananın daha üzerinde olacağı ihtimalini de
dikkate almakta fayda var.

12 Kasım 2021 Cuma