Hikmet Baydar

Piyasa dinamiklerini canlı tutan ve risk iştahını artırarak yatırım eğilimini artıran en önemli unsur, reel sektör kuruluşlarının içinde bulundukları ekonomiye olan güvenleridir. Bir firma içinde bulunduğu ülke ekonomisine, sektörüne ve piyasasının geleceğine inanıyor ve güveniyorsa yatırım yaparak büyür ve üretimini, satışını artırır. Böylece ülke ve ekonomi büyür.

Bu konuda eğilimleri görmemizi sağlayan önemli göstergelerden biri de Türkiye İstatistik Kurumu tarafından hazırlanan sektörel güven endeksleridir. Şimdi gelelim sektör bazında son gelişmelere...

HİZMET SEKTÖRÜ

Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi ağustos ayında 89.1 iken, eylül ayında yüzde 0.2 oranında artarak 89.3 oldu. Hizmet sektöründe bir önceki aya göre; iş durumu ve hizmetlere olan talep endeksleri sırasıyla yüzde 1.9 ve yüzde 1 artarak 87 ve 85.4 değerlerini aldı. Hizmetlere olan talep beklentisi endeksi ise yüzde 2.2 azalarak 95.4 oldu.

Görüleceği üzere hizmetlere olan talep beklentisi endeksi eylül ayında daha da azalmış. Bu durum geleceğe yönelik karamsarlığın daha da arttığını gösteriyor. Böyle bir ortamda sektöre yönelik yatırım eğilimi azalabilir. Sektörde geleceğe yönelik olumlu beklentilerin tam anlamıyla varlığını hissettirebilmesi için endeks rakamlarının 100 seviyesinin üzerine çıkması gerekir.

PERAKENDE TİCARET SEKTÖRÜ

Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi eylül ayında yüzde 2.7 oranında artarak 97.6 oldu. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlar, mevcut mal stok seviyesi ve iş hacmi-satışlar beklentisi endeksleri sırasıyla yüzde 4.1, yüzde 1 ve yüzde 3.4 artarak 89, 105.8 ve 98.1 değerlerini aldı.

Perakende sektöründe bir önceki aya göre karamsarlığın bir miktar azaldığını gözlemliyoruz. Bu sektörde iş hacmi ve satış beklentisi endeksinin 98.1 seviyesine yüzde 3.4 artışla gelmesi olumludur. 100 seviyeleri geçildiğinde ise pozitif beklentilerden bahsetmeye başlayacağız. Şimdilik sadece karamsarlık bitmek üzere diyebiliyoruz. Mevcut mal stok seviyesi endeksinin 105.8 olması pozitif yönde ilk sinyaller diyebiliriz. Çünkü stok azalışı olduğu anlamına geliyor.

İNŞAAT SEKTÖRÜ

Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi bir önceki ayda 55.5 iken, eylül ayında yüzde 8.3 oranında artarak 60.1 oldu. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi ve toplam çalışan sayısı beklentisi endeksleri sırasıyla yüzde 6.6 ve yüzde 9.4 artarak 44.4 ve 75.9 değerlerini aldı.

Bu sektör güven endeksi verilerinde ciddi değişiklikler görüyoruz. Hızla olumluya doğru giden bir durum söz konusu. Ancak hâlâ çok karamsar bir yapı var. 60.1 endeks verisi hâlâ karamsar bir düşünceyi ifade ediyor.

TÜİK’in verileri genel durumu açıkça gösteriyor. 100 seviyesinin altında olması genel olarak hâlâ karamsar bir bakış açısının hakim olduğunu, bu nedenle de yatırım iştahının düşük olabileceğini bize söylüyor. Böyle ortamlarda kısa vadeli veya peşin ödemelerle ciddi stok tutmanın riski daha yüksektir.

Son söz; her şeyin temeli güvendir. Güven arttıkça, yatırım da artar, istihdam da.

27 Eylül 2019 Cuma