Türkiye İstatistik Kurumu, 10 Aralık 2018 günü Dönemsel Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) üçüncü çeyrek verilerini açıkladı. Bu verilere göre; Gayrisafi Yurtiçi Hasıla üçüncü çeyrek ilk tahmini; zincirlenmiş hacim endeksi olarak (2009=100), 2018 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 1.6 arttı.
Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurtiçi Hasıla tahmini, 2018 yılının üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 21.8 artarak 1 trilyon 13 milyar 453 milyon TL oldu.

KUR VE ENFLASYONUN ETKİSİ

Görüldüğü gibi cari fiyatların içerisinde kur ve enflasyon etkisini de açıkça görüyoruz. Dolar bazında bakıldığında artış yüzde 1.6. Dolar bazında baktığımızda genel olarak 200 milyar doların üzerinde çıkan rakam, üçüncü çeyrekte 187 milyar dolara düşmüş görünüyor. Bu durum bize yurt içerisinde dolar bazında daha önceki rakamların tutturulamadığını ve önemli oranda da altında kalındığını gösteriyor.
TL cinsinden yükseliş aslında kurlardaki sert çıkışın fiyatlara yansımasından ibaret. Kurlardaki çıkış fiyatlara yansımaya başlayınca piyasa dolar bazında normal seviyeleri tutturamamış ve daralmış.

İNŞAATTA KATMA DEĞER AZALIYOR

Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’yı oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2018 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım sektörü toplam katma değeri yüzde 1, sanayi sektörü yüzde 0.3 artarken, inşaat sektörü yüzde 5.3 azalmış. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise yüzde 4.5 artmış. İnşaat sektöründe kanayan yara burada da kendini göstermiş.

Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2018 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 2.1 artmış. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.1 azalmış. Buradaki düşüş iç piyasadaki daralmayı net bir şekilde gösteriyor.

Yerleşik hanehalklarının ve hanehalkına hizmet eden kâr amacı olmayan kuruluşların (HHKOK) toplam nihai tüketim harcamaları, 2018 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 1.1 artmış. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 7.5 artarken (fiyat artışlarının etkisiyle hacim endeksinden çok yüksek) gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 3.8 azalmış.

Mal ve hizmet ihracatı, 2018 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 13.6 artarken, ithalatı ise yüzde 16.7 azalmış. İhracattaki artış kurların geçici bir süre sağladığı rekabetçi fiyatlardan kaynaklansa da, ithalattaki düşüş iç piyasadaki daralmayı açık bir şekilde bize gösteriyor.

İTHALATTAKİ DARALMA DAHA İSTİKRARLI KURLA AŞILABİLİR

İthalattaki daralma kurların daha istikrarlı olması, fiyat artışlarının ve piyasaların öngörülebirliğinin artmasıyla yerini tekrar artışa bırakabilir.

24 Aralık 2018 Pazartesi