Türkiye İstatistik Kurumu 11 Ocak 2018 günü dış ticaret endekslerini açıkladı. Bu verilere göre Türkiye’nin ihracat birim değer endeksi kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.2 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 4.6 azalırken, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 0.2, yakıtlarda yüzde 24.8 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 5.2 arttı.

Görüleceği üzere hammadde ihracatında birim değer neredeyse aynı kalırken imalat sanayinde yüzde 5.2 artmış. Gıda sektöründe ise değer azalışı söz konusu olmuş. Kurlar yüksekken, enflasyon yüksekken gıda ihracatında değer azalışı oldukça dikkat çekici. Türkiye’nin hammadde ihraç birim değeri aynı, gıda ihraç birim değeri düşmüş. Bir tek imalat sanayi yıllık bazda yüzde 5.2 artabilmiş. Türkiye’den ithalat yapanların kurdaki yükselişi bahane ederek fiyat kırdırmış olduğunu görüyoruz. Yani kurun yükselişi gıda ve hammadde ihracatçısına fayda sağlamamış. İmalat sanayinde ise sınırlı fayda sağlasa da kur artışı nedeniyle bir miktar fiyat indirimleri yapıldığını söylemek pek de yanlış olmaz.

İthalat birim değer gelişmelerine baktığımızda; ithalat birim değer endeksi kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10.7 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 2.5 azalırken, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 18.4, yakıtlarda yüzde 32.7 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 5 arttı. Burada özellikle hammadde değişimine dikkatinizi çekmek istiyorum. İthalatımızın en önemli kısmını oluşturuyor. Burada artış oranı yüzde 18.4 ve enflasyonun üzerinde. Neredeyse döviz sepeti artışı kadar. Dolayısıyla kur artışının oluşturduğu enflasyonist baskıyı burada net olarak görüyoruz.

Yukarıdaki verileri özetlersek; kur artışı ithalatta fiyat artışıyla birlikte ciddi enflasyonist etki oluşturmuşken, ihracatta aksine fiyat kırmalar nedeniyle kur yükselişi avantajı yakalanamamıştır.

Genelde söylendiği gibi kur yükselişi ihracatçıya önemli bir fiyat avantajı sağlamamaktadır. Bu algının doğru olmadığını yukarıdaki veriler ispatlamaktadır. Bunun yanında kur artışı maliyetleri yukarı çekmektedir. Kaldı ki hammadde girdilerinde ortaya çıkan fiyat artışları gelecekte ortaya çıkma ihtimali yüksek enflasyonu da haber vermektedir.

16 Ocak 2018 Salı