Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre, ihracat 2016 Kasım ayında, 2015’in aynı ayına göre yüzde 9.7 artarak 12 milyar 817 milyon dolar, ithalat yüzde 6 artarak 16 milyar 931 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kasım ayında dış ticaret açığı yüzde 4.1 azalarak 4 milyar 113 milyon dolara düştü. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Kasım ayında yüzde 73.1 iken, 2016 Kasım ayında yüzde 75.7’ye yükseldi.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre, 2016 Kasım ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 0.9, ithalat yüzde 4.6 azaldı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise 2016 Kasım ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 6.7, ithalat yüzde 2.4 arttı.

Verilere ilk baktığımızda ihracatın ithalatı karşılama oranının yükselmiş olması Kasım 2015 ayından Kasım 2016 ayına ihracat ve ithalatta artışlar olması, dış ticaret açığının çok az da olsa düşmesi olumlu veriler olarak gözümüze çarpıyor.

Biz bültenlerin başında belirtilen ve bolca okuduğunuz bu rakamları kısaca yorumladıktan sonra Ocak-Kasım dönemini bir inceleyelim:

Öncelikli konumuz bu kadar kur artışına rağmen (Bu dönemde kur sepeti 2.45’ten 3.08’lere yükselmişti, aynı dönem 2016’da kur hep daha yüksekti) 11 aylık toplam ihracat 2015 döneminin altında kalmış. Kısacası kur yükselişi ihracat artışı sağlar hipotezinin doğru olmadığı açıkça görünüyor. 2015 ilk 11 ayında 132.088 milyon USD ihracat rakamına rağmen 2016 ilk 11 ayında sadece 129.793 milyon USD ihracat rakamı yakalanabilmiş. Kısaca kümülatif bazda düşüş var.

İthalata bir baktığımızda, benzer durumu ancak daha kötü olarak orada da görüyoruz. 2015’ten daha düşük bir ithalat. Bunun iki sebebi olabilir. Birincisi ithal ikame üretimlere geçilmesidir. Ancak böyle bir gelişim birden oluşmaz, yavaş yavaş etkili olur. Çünkü fiyat tutturulması, piyasa analizler, yatırım yapılması gibi süreçlerin işlemesi gerekiyor. Diğer seçenek de iç talepteki daralma. İthalatın ağırlığı üretimi destekleyici mahiyette olduğundan iç talep daralmasına bağlı olarak ithalatta düşüş daha sert olarak gerçekleşmiş olabilir. Bu yüzden 2015 11 ayında 189.242 milyon USD olan ithalat 2016 aynı döneminde 180.196 milyon USD’na düşmüş. Kısacası 9 milyar dolar ağırlıklı ara malı ithalatı yapılmamış. Toplam ticaret hacmi de 11 milyar dolardan fazla düşüş göstermiş.

Sonuç olarak 2 TL’den 3.50 TL’ye gelen USD, 2.85 TL’den 3.37 TL’ye gelen Euro’ya rağmen ihracatta istenilen artışı sağlayamamışız gibi görünüyor.

Global daralma ile birlikte iç piyasadaki durgunluk oluştuğu takdirde yükümlülüklerin profesyonel bir şekilde elden geçirilip mevcut ekonomik konjonktüre uygun hale getirilmesi çok önemli. Bu konuda doğru adımı atamayanları zor günler bekleyebilir.

09 Ocak 2017 Pazartesi